Dzisiaj obchodzimy 80. rocznicę zbrojnej napaści ZSRS na Polskę, będącą od 1 września w stanie wojny z Niemcami. Agresja ze strony ZSRS, nazywana często „nożem w plecy” przypieczętowała IV rozbiór Polski.
17 września 1939 r. ZSRS złamał polsko-sowiecki pakt o nieagresji z 1932 r., realizując tym samym zobowiązania zawarte w tajnym protokole do paktu Ribbentrop-Mołotow. Armia Czerwona w liczbie ponad 600 tys. żołnierzy dokonała zbrojnej agresji na terytorium Rzeczypospolitej bez wcześniejszego wypowiedzenia wojny, łamiąc tym samym zasady prawa międzynarodowego. Po przekroczeniu granic wojska sowieckie napotkały opór ze strony jednostek Korpusu Ochrony Pogranicza i często improwizowanych oddziałów Wojska Polskiego.
(Fot. Kolumny piechoty sowieckiej wkraczające do Polski 17 września 1939/wikimedia commons)
Związek Sowiecki zagarnął obszar ponad 190 tys. km kw. z ok. 13 mln mieszkańców, a więc ponad połowę powierzchni II RP. Atakując Rzeczpospolitą żołnierze Armii Czerwonej dokonywali licznych morderstw, grabieży i gwałtów. Agresja ZSRS w dużym stopniu była nakierowana na eksterminację polskich elit. W trakcie walk z Sowietami zginęło ok. 6-7 tys. polskich żołnierzy, a ok. 20 tys. było rannych i zaginionych. Straty sowieckie wyniosły ok. 3 tys. zabitych i 6-7 tys. rannych. Do niewoli sowieckiej dostało się ponad 230 tys. żołnierzy, w tym ponad 10 tys. oficerów. Z kolei masowe wywózki na Syberię dotknęły w czasie wojny około 1 mln 350 tys. Polaków. Konsekwencją 17 września były również późniejsze zbrodnie w Katyniu, Twerze i Charkowie, gdzie w sumie zamordowano prawie 22 tys. obywateli polskich, w tym ponad 10 tys. oficerów Wojska Polskiego i policji.
28 września 1939 r. podczas wizyty Ribbentropa w Moskwie zawarty został „Traktat Sowiecko-Niemiecki o Granicy i Przyjaźni”, któremu towarzyszyły tajne protokoły dodatkowe. We wstępie do traktatu stwierdzano: „Rząd Rzeszy Niemieckiej i rząd ZSRS uznają, po upadku dotychczasowego państwa polskiego, za wyłącznie swoje zadanie przywrócenie na tym terenie pokoju i porządku oraz zapewnienie żyjącym tam narodom spokojnej egzystencji, zgodnej z ich narodowymi odrębnościami”.
Sowieccy zbrodniarze współodpowiedzialni za wybuch II wojny światowej i zbrodnie ludobójstwa na obywatelach II Rzeczypospolitej nigdy nie zostali pociągnięci do odpowiedzialności za swoje czyny.
Pamięć o 17 września 1939 roku jest szczególnie istotna, zważywszy na fakt, że w świadomości większości Rosjan II wojna światowa nie zaczęła się 1 czy 17 września, ale dopiero 22 czerwca 1941 roku wraz z atakiem Niemiec na ZSRS.
W tym szczególnym dniu pamiętajmy o obywatelach II Rzeczypospolitej będących ofiarami II wojny światowej.
Cześć ich pamięci!
