Enigma była niemiecką maszyną szyfrującą, nad złamaniem klucza której prace prowadziły wywiady Polski, Wielkiej Brytanii i Francji. Rozwikłanie zagadki matematycznej pozwalającej rozwikłać konkretny kod wydawało się niemożliwe. Sami Niemcy mówili, że Enigma jest nie do złamania. Dla wszystkich alianckich wywiadów złamanie kodu Enigmy pozostawało zadaniem kluczowym zarówno przed, jak i w trakcie II wojny światowej.
Złamanie kodu Enigmy
To właśnie Polacy jako pierwsi, dziesięć lat przed Brytyjczykami złamali kod enigmy, wykorzystując genialnych polskich matematyków do pracy nad złamaniem szyfrów. W 1929 roku Biuro Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego zaprosiło na kurs kryptologiczny wyróżniających się studentów Uniwersytetu Poznańskiego. Wśród nich znajdowało się trzech matematyków, którzy wzięli udział w późniejszej pracy nad rozszyfrowaniem Enigmy. Byli to Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski.
Polscy kryptolodzy opracowali skuteczne metody matematyczne, takie jak „analiza różnicowa” i „metoda Ruchu Rotacyjnego”, aby odkryć tajemnice Enigmy. Odtwarzacz z kopii Enigmy oraz ich wiedza na temat jej konstrukcji i używanych kluczy, pozwoliły odczytywać niemieckie szyfrowane wiadomości. Pamiętajmy, że to praca polskich kryptologów stanowiła kluczowy wkład w operację złamania niemieckiego szyfru i odgrywała istotną rolę w późniejszych pracach Brytyjczyków nad Enigmą. Dokonanie polskich naukowców uznawane jest za jedno z najważniejszych wydarzeń II wojny światowej. Złamanie kodu Enigmy przyspieszyło zwycięstwo aliantów w II wojnie światowej i miało ogromne znaczenie dla losów milionów ludzi w Europie i na świecie. Uważa się, że to osiągnięcie przyczyniło się do ocalenia życia setek tysięcy, a nawet milionów osób. Rozszyfrowanie niemieckich komunikatów umożliwiło aliantom strategiczną przewagę w planowaniu operacji militarnych oraz skuteczniejsze kontr-działanie wobec niemieckich ataków.
Przykładem, który potwierdza wkład pracy polskich naukowców w odszyfrowanie Enigmy, jest choćby przeprowadzenie w 1944 r. zwycięskiej inwazji na Normandię. Dzięki znajomości planów niemieckich alianci byli w stanie przeprowadzić skuteczne działania militarne, a zwycięska inwazja na Normandię uważana jest za jedno z najważniejszych wydarzeń II wojny światowej i kamień milowy w historii współczesnego świata.
Polska przekazuje klucze do Enigmy aliantom
24 lipca 1939 roku do Warszawy przybyli przedstawiciele francuskiego i brytyjskiego wywiadu wojskowego, aby współpracować z polskimi kryptologami. 25 lipca 1939r. zostali oni przewiezieni na konferencję, która odbywała się w kompleksie Referatu Niemieckiego Biura Szyfrów w podwarszawskich Pyrach. Ten dzień okazał się prawdziwym szokiem dla zachodnich wywiadów – polscy badacze ujawnili, że już od 1932 roku umieli oni łamać kody Enigmy i są w stanie odczytywać niemieckie meldunki. Zaprezentowali również swoją własną maszynerię kryptograficzną.
Wszelkie wątpliwości Brytyjczyków i Francuzów dotyczące „rozpracowania” Enigmy zostały rozwiane drugiego dnia konferencji, 26 lipca. Polscy matematycy ponownie wytłumaczyli działanie Enigmy i maszyn deszyfrujących oraz zaprezentowali swoje umiejętności kryptograficzne.
Warto przypomnieć, że Kopia Enigmy powstała w warszawskiej Wytwórni Radiotechnicznej AVA, gdzie trzej polscy kryptolodzy zdołali zrekonstruować wewnętrzne połączenia Enigmy, co umożliwiło odczytywanie niemieckich wiadomości. Aby efektywnie z niej jednak korzystać musieli nieustannie łamać niemieckie klucze, ponieważ Niemcy zmieniali ustawienia Enigmy co dzień. Z biegiem wojny natomiast rozwijali mechanizm rotacyjny, który miał dawać pewność ochrony przez możliwością złamaniu szyfru. Na szczęście ani jedna, ani druga metoda nie zdołała zablokować deszyfrujących działań polskich naukowców.
Marian Rejewski był polskim matematykiem i kryptologiem, urodzonym 16 sierpnia 1905 roku w Bydgoszczy. Jednym z wczesnych pionierów kryptologii i kluczową postacią w alianckich wysiłkach w dekodowaniu zaszyfrowanych wiadomości Enigmy podczas II wojny światowej. Jego prace nad Enigmą miały duże znaczenie dla wywiadu polskiego i przyczyniły się do odniesienia sukcesu w rozszyfrowywaniu niemieckich komunikatów.
Po wojnie Rejewski poświęcił się pracy akademickiej i pracował jako wykładowca matematyki na Uniwersytecie Poznańskim. Zmarł 13 lutego 1980 roku w Warszawie.
Jerzy Różycki urodził się 24 lipca 1909 r. w Olszanie, na terenach dzisiejszej Ukrainy. Podczas studiów matematycznych na Uniwersytecie Poznańskim rozpoczął pracę dla radia kontrwywiadu wojskowego. Jego wkład w rozwój techniki deszyfrowania Enigmy obejmował tzw. metodę zegara, która pozwalała określać wybór i ustawienie wirników w maszynie Enigma. Niestety, zginął tragicznie w katastrofie statku pasażerskiego 9 stycznia 1942 r. na Morzu Śródziemnym, w nieznanych okolicznościach. Jego śmierć była wielką stratą dla polskiej kryptologii.
Henryk Zygalski był polskim matematykiem i kryptologiem, urodzonym 15 lipca 1908 roku w Poznaniu. Jednym z najzdolniejszych studentów Instytutu Matematyki Uniwersytetu Poznańskiego, który już na III roku studiów został przyjęty na specjalistyczny kurs kryptologiczny zorganizowany na polecenie Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Jego wkład w rozwój techniki deszyfrowania Enigmy to opracowanie tzw. Arkuszy Zygalskiego -perforowanych arkuszy papieru, pomagających w ustaleniu kolejności wirników kodujących Enigmy.
Po wojnie Zygalski pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie podjął pracę jako nauczyciel matematyki w prowincjonalnej szkole. W 1977 roku otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Polskiego na Obczyźnie za swoje osiągnięcia w dziedzinie kryptologii. Zmarł 30 sierpnia 1978 roku w Liss.
Pamięć o pracy i dokonaniach Mariana Rajewskiego, Jerzego Różyckiego oraz Henryka Zygalskiego pozostaje ważnym elementem historii kryptografii. Osiągnięcia polskich naukowców w złamaniu kodu niemieckiej Enigmy, choć były niezwykle istotne dla dalszych działań aliantów, często są pomijane lub rzadko wyraźnie uwzględniane w informacjach dotyczących odszyfrowania tej niemieckiej maszyny.
Pragniemy przypomnieć ich osiągnięcia, ponieważ złamanie przez nich kodu Enigmy bezspornie przyczyniło się do uratowania życia tysięcy ludzi w Europie i na świecie.
W maju, informowaliśmy Państwa o publikacji nowej warstwy – „Polska Myśl Naukowa” – interaktywnej mapy, prezentującej intelektualny wkład polskich naukowców, których osiągnięcia zapisały się na kartach historii Polski. Pamiętajmy, że polska myśl naukowa przyczyniła się również do rozwoju nauki na całym świecie. Warstwa ta promuje wiedzę o dokonaniach, a także upamiętnia Polaków, którzy odegrali istotną rolę w rozwoju nauki, a w wielu przypadkach stali się niezastąpionymi postaciami dla światowej nauki.
Polska wykształciła wielu znamienitych naukowców, którzy przyczynili się do znaczących przełomów w różnych dziedzinach nauki. Zachęcamy Państwa do odwiedzenia strony https://naukowcy.warstwypamieci.pl/
Z poważaniem
Zespół Reduty Dobrego Imienia
