PRZEGLĄD HISTORYCZNY 1/31 SIERPNIA

1944 – KU CZCI POWSTAŃCÓW WARSZAWSKICH

1 sierpnia o godz. 17- tej rozpoczęło się powstanie – zryw polskich patriotów – przeciwko niemieckiemu okupantowi. Powstanie Warszawskie było przepełnione heroiczną walką osamotnionych, którzy stanęli naprzeciw niemieckiej machiny śmierci.

Od siedmiu lat – 1 sierpnia o godzinie 17:00 – na Placu Zamkowym w Warszawie organizowane jest wydarzenie „Żywy Znak dla Powstania Warszawskiego”, podczas którego rzesza ludzi zbiera się na Placu tworząc wspólnie Żywy Znak – Kotwicę. W tym roku, podobnie jak w zeszłym, w ustawieniu znaku mogła wziąć udział określona liczba wolontariuszy, którzy wcześniej zgłosili się do organizatorów. Było to podyktowane obowiązującymi przepisami związanymi z pandemią.

Reduta Dobrego Imienia jest współorganizatorem tego wzruszającego wydarzenia.

2 SIERPNIA

1940 – PIERWSZY TRANSPORT DO KL GROSS-ROSEN

2 sierpnia 1940 r. do niemieckiego obozu KL Gross-Rosen przybył pierwszy transport więźniów. Niemcy przewieźli do obozu 98 Polaków i 2 Niemców, którzy zastąpili cywilów przy budowie baraków. Więźniowie byli zmuszeni do katorżniczej pracy, aby w jak najkrótszym czasie zbudować obóz, który byłby gotowy przyjąć kolejne transporty. W czasie prac w szybkim tempie umierali kolejni osadzeni, których wykończyła ciężka praca przy budowie obozu, ale również mordercze warunki eksploatacji kamieniołomów, przy których położony był obóz.

Niemiecki obóz Gross-Rosen, który powstał w sierpniu 1940 r. w początkowej fazie był filią KL Sachsenhausen, której więźniowie przeznaczeni byli do pracy w miejscowym kamieniołomie granitu. Od 1 maja 1941 r. Arbeitslager Gross-Rosen uzyskał status samodzielnego obozu. W dwóch pierwszych latach funkcjonowania obóz ten był miejscem, w którym byli przetrzymywani więźniowe zmuszani do pracy w kamieniołomach. Ciężka wielogodzinna praca, głodowe racje żywnościowe, brak podstawowej opieki zdrowotnej, niemieckie bestialstwo – maltretowanie, tortury fizyczne i psychiczne, skutkowały wysoką umieralnością więźniów. Trzeba pamiętać, że niemieckie obozy z kamieniołomami – KL Gusen, KL Flossenburg i KL Gross Rosen były najcięższymi na mapie niemieckiego terroru.

Rozbudowa obozu nastąpiła w 1944 r. i powstały liczne fila obozu zlokalizowane głównie na terenie Dolnego Śląska, Sudetów i Ziemi Lubuskiej. Największymi placówkami niemieckiego terroru były: AL Fünfteichen w Jelczu, 4 obozy we Wrocławiu (Breslau), Dyhernfurth w Brzegu Dolnym, Landeshut w Kamiennej Górze oraz w zespół obozów Riese zlokalizowanych w Górach Sowich.

W KL Gross-Rosen oraz jego podległych placówkach zostało uwięzionych ok. 125 000 ludzi, najliczniejszą grupą osadzonych stanowili Żydzi oraz Polacy. Szacuje się, że w obozie Gross-Rosen zostało zamordowanych około 40 000 więźniów.

1943 – ODDZIAŁ UPA W LEONÓWCE ZAMORDOWAŁ 150 POLAKÓW

2 sierpnia 1943 r. oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii dokonał zbrodni na Polakach zamieszkujących w kolonii Leonówka (położonej w gminie Tuczyn w powiecie rówieńskim województwa wołyńskiego). Bestialsko zamordowali ok. 150 Polaków.

Do napaści doszło w nocy z 1 na 2 sierpnia, kiedy to 100 osobowy oddział UPA otoczył miejscowość Leonówka, zamieszkałą przez 300 Polaków i kilka rodzin ukraińskich. Do domów bezbronnych Polaków członkowie UPA wrzucali granaty, chodząc od domu do domu mordowali mieszkańców, do uciekających strzelano, następnie zostały spalone wszystkie zabudowania.

Kolejnej zbrodni upowcy dokonali 2 bądź 3 sierpnia 1943 r. Grupa członków UPA zatrzymała przejeżdżających przez Leonówkę polskich uciekinierów ze wsi Kudranka. Upowcy zabrali Polakom ich mienie, a następnie zaprowadzili zatrzymanych do pobliskiego lasu, gdzie ich zamordowali. Podczas tego ataku zginęło ok. 42 Polaków.

1943 – BUNT WIĘŹNIÓW W OBOZIE ZAGŁADY TREBLINKA

2 sierpnia 1943r. w niemieckim obozie zagłady w Treblince wybuch zbrojny bunt, w którym wzięło udział ok. 800 osadzonych. Według przekazów historycznych ok. 200 więźniom, biorącym udział w buncie przeciwko niemieckim oprawcom, udało się uciec.

Walki więźniów ze strażnikami  rozpoczęły się popołudniu, więźniowie podpali cześć budynków w obozie, niestety nie udało im się zniszczyć komór gazowych. Niewielu z osadzonych posiadało broń i amunicję (wyniesioną ze zbrojowni SS), większość walczyła przeciwko doskonale wyposażonej niemieckiej załodze chwytając siekiery, noże, pręty i inne narzędzia, które były dostępne w obozie. Do więźniów, którzy starali się przedostać przez obozowe ogrodzenie Niemcy strzelali z wież strażniczych, zabijając większość z nich. Szacuje się, że z obozu wydostało się ok. 200 osadzonych, a 100 z nich mogło doczekać końca wojny. Po stłumieniu buntu część więźniów niemieccy zbrodniarze od razu zamordowali, część wykorzystali do zacierania śladów zbrodni dokonywanych w czasie funkcjonowania obozu.

Pierwszym obozem wybudowanym przez Niemców w okolicach Treblinki był karny obóz pracy – Treblinka I, który funkcjonował od lipca 1941 r. Jego więźniami byli w początkowej fazie Polacy, później osadzonymi byli również Żydzi. Przez cały okres istnienia obozu  (likwidacja odbyła się po koniec lipca 1944r.) w dramatycznych i nieludzkich warunkach niemieckiego terroru osadzonych zostało ok. 20 tys. więźniów, ok. 10 tys. zmarło lub zostało rozstrzelanych przez niemieckich zbrodniarzy.

W ramach akcji „Akcji Reinhard” – niemieckiego planu zagłady ludności żydowskiej, został wybudowany obóz zagłady – Treblinka II. Do czasu likwidacji obozu Treblinka II (likwidacja nastąpiła w listopadzie 1943r.) niemieccy oprawcy zamordowali w nim ok. 900 tysięcy Żydów, ogromna liczba zamordowanych (ok. 760 tysięcy) pochodziła z Polski, wśród ofiar byli również Żydzi z wielu innych krajów europejskich.

1944 – W AUSCHWITZ W KOMORZE GAZOWEJ V ZAMORDOWANYCH ZOSTAŁO 2897 OSÓB POCHODZENIA ROMSKIEGO

Podczas likwidacji obozu zgłady Auschwitz II–Birkenau, w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944r., niemieccy zbrodniarze zgazowali 2897 osób pochodzenia romskiego, wszystkich żyjących na terenie obozu więźniów tego pochodzenia.

W 1997 r. – 2 sierpnia został ustanowiony Dniem Pamięci o Zagładzie Romów

Zagłada ludności cygańskiej w Birkenau była zbrodnią wykonaną na rozkaz Reichsfuehrera SS Heinricha Himmlera. Przed dokonaniem przez Niemców tego aktu ludobójstwa w obozie cygańskim wydano zakaz opuszczania bloków, następnie niemieccy oprawcy załadowali na ciężarówki 2897 więźniów i wywieźli do komory gazowej nr V, gdzie zostali zamordowani. Ich ciała spłonęły w dołach przy krematorium.

Szacuje się, że w Auschwitz więzionych było ok. 23 tysięcy Romów – dzieci, kobiet i mężczyzn, 21 tysięcy zostało zamordowanych, ci co przetrwali wojnę byli wywiezieni do innych niemieckich obozów.

3 SIERPNIA

1914 – WYMARSZ I KOMPANII KADROWEJ JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO

3 sierpnia 1914r. w krakowskich Oleandrach została zorganizowana I Kampania Kadrowa – oddział liczył 114 żołnierzy, w jego skład wchodzili słuchacze szkół oficerskich Sokoła i Polskich Drużyn Strzeleckich – organizacji mających wykształcić kadry przyszłego Wojska Polskiego.

W przemowie do żołnierzy Józef Piłsudski powiedział – „Odtąd nie ma ani Strzelców, ani Drużyniaków. Wszyscy, co tu jesteście zebrani, jesteście żołnierzami polskimi.(…) Jedynym waszym znakiem jest odtąd orzeł biały”.

6 sierpnia 1914 r. I Kompania Kadrowa wyruszyła z krakowskich Oleandrów w kierunku granicy Królestwa Polskiego. Na dowódcę oddziału Józef Piłsudski wyznaczył por. Tadeusza Kasprzyckiego – oficera Związku Strzeleckiego.

1946 – KARA ŚMIERCI DLA DANUTY SIEDZIKÓWNEJ PS. „INKA”

 

3 sierpnia 1946 r., po ciężkim śledztwie, Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku skazał na karę śmierci Danutę Siedzikównę ps. „Inka”. Wyrok wykonany został 28 sierpnia 1946 r. o godz. 6.15, Danuta Siedzikówna zginęła od strzału w głowę, który wymierzył dowódca plutonu egzekucyjnego z KBW. Wcześniejsza egzekucja z udziałem żołnierzy nie powiodła się, żaden z nich nie chciał zabić „Inki”, choć strzelali z odległości trzech kroków. Według relacji świadka, księdza obecnego przy egzekucji, ostanie słowa „Inki” brzmiały – „Niech żyje Polska”.

DANUTA SIEDZIKÓWNA „INKA” (1928-1946), „INKA”; NAZWISKO KONSPIRACYJNE DANUTA OBUCHOWICZ; SANITARIUSZKA I ŁĄCZNICZKA W 5. BRYGADZIE WILEŃSKIEJ AK

„Jest mi smutno, że muszę umierać. Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba.”

W czerwcu 1945 r. „Inka” została aresztowana z innymi pracownikami nadleśnictwa, których oskarżono o współpracę z antykomunistycznym podziemiem. W czasie transportu do siedziby UB w Białymstoku cała grupa została odbita przez patrol 5 Brygady Wileńskiej AK. Po dotarciu do miejsca postoju brygady, dowodzonej przez mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę”, Siedzikówna weszła w jej skład. Pod ps. „Inka” rozpoczęła pracę jako sanitariuszka.

Na początku marca 1946 r., po wznowieniu działalności przez 5 Brygadę podjęła służbę jako sanitariuszka w szwadronie ppor. Zdzisława Badochy „Żelaznego”, pełniąc także funkcję łączniczki. W maju i czerwcu brała udział w wielu akcjach oddziału, wykazując się ofiarnością i poświęceniem. W trakcie walki opatrywała również rannych żołnierzy KBW i milicjantów.

20 lipca 1946 r. została ponownie aresztowana przez funkcjonariuszy UB i osadzona w więzieniu w Gdańsku.

Cześć i chwała bohaterom!

4 SIERPNIA

1944 –  KRZYSZTOF KAMIL BACZYŃSKI – ŻOŁNIERZ – POETA

Krzysztof Kamil Baczyński zginął czwartego dnia (04.08.1944r) Powstania Warszawskiego, trafił go niemiecki snajper strzelający z gmachu Teatru Wielkiego.

Krzysztof Kamil Baczyński – Żołnierz –  Poeta, wrażliwy patriota, który od lipca 1943 r. należał do II plutonu „Alek” 2. kompanii „Rudy” batalionu Zośka AK w stopniu starszego strzelca pod ps. „Krzysztof”.

W lipcu 1944 r dowódca 2. kompanii batalionu „Zośka” pchor. Andrzej Romocki zwolnił Baczyńskiego z pełnionej funkcji, ten jednak  w dalszym ciągu chciał działać w konspiracji, po paru dniach przeszedł do harcerskiego batalionu „Parasol” na stanowisko zastępcy dowódcy III plutonu 3. kompanii. W „Parasolu” przyjął pseudonim „Krzyś”.

Poezja Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, była przepełnioną wrażliwością, ale również stanowiła świadectwo  losów i walki „pokolenia 1920”. W swoich wierszach opisywał czas wojny – siły, która niszczyła zarówno fizyczny świat, jak również świat wewnętrzy – świat wartości.

W czasie okupacji niemieckiej Baczyński opublikował 5 tomików poezji: „Zamknięty echem” (lato 1940), „Dwie miłości” (jesień 1940), „Wiersze wybrane” (maj 1942) i „Arkusz poetycki nr 1” (1944).

Cześć jego pamięci!

5 SIERPNIA

1772 – PODPISANIE TRAKTATÓW ROZBIOROWYCH POMIĘDZY ROSJĄ, PRUSAMI I AUSTRIĄ. PIERWSZY ROZBIÓR POLSKI.

5 sierpnia 1772 r. w Petersburgu zostały podpisane trzy traktaty rozbiorowe, pomiędzy Rosją, Prusami i Austrią, których zapisy ustalały nowe granice między zaborcami a Rzecząpospolitą. Zapisy te stanowiły o I rozbiorze Polski, która straciła na rzecz:

Austrii – całą południową Polskę po Zbrucz ze Lwowem, ale bez Krakowa (83 tys. km² oraz 2,7 mln mieszkańców).

Prus, które anektowały Warmię i Prusy Królewskie (Pomorze Gdańskie), lecz bez Gdańska i Torunia (36 tys. km² oraz 600 tys. mieszkańców).

Rosji, która zagarnęła Inflanty Polskie oraz wschodnie, peryferyjne krańce Rzeczypospolitej za Dnieprem, Drucią i Dźwiną (województwa: mścisławskie, witebskie i połockie oraz część mińskiego i inflanckiego – ogółem 92 tys. km² oraz 1,3 mln mieszkańców). Polska straciła 211 tys. km² i 4,5 miliona ludności.

Za bezpośrednią przyczynę I rozbioru Polski uznaje się zamach i próbę porwania (w rzeczywistości do porwania nie doszło) 3 listopada 1771 r. króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Aktu przeciwko Królowi mieli dokonać spiskowcy powiązani z konfederacją barską – polskimi patriotami, którzy wystąpili w obronie suwerenności Rzeczypospolitej. Warto przypomnieć, że Rosjanie stłumili konfederację barską (zryw ten trwał od 1764 do 1772) zabijając wielu z polskich patriotów walczących za „wiarę i wolność”, a ponad 5 tys. z nich zostało wywiezionych przez Rosjan na Syberię – byli to pierwsi polscy zesłańcy.

1864 – NA STOKACH WARSZAWSKIEJ CYTADELI STRACONO PRZYWÓDCÓW POWSTANIA STYCZNIOWEGO

5 sierpnia 1894 r. na stokach warszawskiej Cytadeli Rosjanie stracili przywódców Powstania Styczniowego. Wyrokiem śmierci poprzez powieszenie zginął przywódca powstania – Romuald Traugutt oraz członkowie powstańczego Rządu Narodowego: Rafał Krajewski, Józef Toczyski, Roman Żuliński i Jan Jeziorański.

Cześć Ich pamięci!

1943 – AKCJA „PENSJONAT” – BRAWUROWA AKCJA POLSKIEGO PODZIEMIA

W nocy z 5 na 6 sierpnia 1943r. oddział Armii Krajowej przeprowadził akcję o kryptonimie „Pensjonat”, w jej wyniku żołnierze polskiego podziemia uwolnili z więzienia w Jaśle ok. 180 osób. Akcja „Pensjonat” była jedną z najbardziej udanych akcji przeprowadzonych przez AK, wieść o akcji rozeszła się po terytorium okupowanej Polski, jak również poza jej granice. O akcji „Pensjonat” informowały również alianckie radia.

Akcja odbicia więźniów została przeprowadzona przez Kedyw Podokręgu AK Rzeszów Obwód Jasło AK, w przygotowaniu żołnierzom podziemia niepodległościowego pomagała rodzina inż. Madejewskiego związana z AK oraz strażnicy więzienia: Józef Okwieka „Trójka”, Wawszczak i Myśliwiec.

Pięcioosobowa grupa uderzeniowa, pod dowództwem przez por. Zenona Sobotę („Korczak”), dzięki współpracy strażnika podstępem przedostała się na teren więzienia. Około godziny 23-ciej został sterroryzowany strażnik oraz obezwładniona załoga. Następnie por. Sobota wraz z grupą otworzył cele, po północy grupa wraz z uwolnionymi opuściła więzienie. Dowódcy grupy uderzeniowej udało się uzbroić wyzwolonych więźniów, jak również odciąć linie telefoniczne, które umożliwiłyby zawiadomienie Gestapo.

W wyniku akcji żołnierze Armii Krajowej uwolnili 66 więźniów politycznych i 67 pospolitych, liczba ta może być zdecydowanie wyższa, niektóre źródła podają, że zostało uwolnionych  ok. 180 więźniów.

1944 – BATALION „ZOŚKA”  – WYZWOLIŁ WARSZAWSKĄ „GĘSIÓWKĘ”

5 sierpnia 1944 r. w piątym dniu Powstania Warszawskiego członkowie batalionu „Zośka” wyzwolili niemiecki obóz KL Warschau potocznie zwany „Gęsiówka”, uwalniając ok. 350 Żydów.

Niemiecki obóz KL Warschau był miejscem zagłady tysięcy Polaków i Żydów. Wyrwanie obozu z rąk niemieckich oprawców przez żołnierzy z batalionu „Zośka” do dziś stanowi świadectwo o polskiej armii podziemnej i ich walce o nadzieję, wolność i niepodległość. To oni przeciwstawili się zorganizowanej machinie śmierci, ratując ludzi przed unicestwieniem przez niemieckich zbrodniarzy.

1944 – ZWYCIĘSKA BITWA PARTYZANÓW O SKALBMIERZ

Po opanowaniu przez oddziały Armii Krajowej rejonu Pińczów– Kazimierza Wlk. – Miechów, w końcu lipca, została na tym terenie stworzona tzw. Republika Partyzancka (Republika Pińczowska). 5 sierpnia 1944 r. Niemcy przystąpili do likwidacji „Republiki Partyzanckiej” wysyłając na teren Skalbmierza oddział liczący około 900 żołnierzy i policjantów. Podczas niemieckiego ataku miasteczka próbował bronić 22 – osobowy oddział dywersyjno-partyzancki AK pod dowództwem podporucznika Franciszka Pudo, pseudonim „Sokół”. Mimo zaciętej walki i pod wpływem przytłaczającej siły Niemców żołnierze ruchu oporu musieli się wycofać, Niemcy natomiast przystąpili do pacyfikacji Skalbmierza.

Polskie podziemie, by zapobiec masakrze Skalbmierza przeprowadziło atak, którego dokonał 27 -osobowy odział szturmowy Armii Krajowej, dowodzony przez podporucznika Franciszka Kozłowskiego – pseudonim „Brzoza II”. Po początkowych sukcesach odział ten został rozgromiony przez potężną siłę wojsk niemieckich. Zginęło 17 żołnierzy oraz dowódca oddziału.

W tej dramatycznej sytuacji na pomoc miastu  wyruszyły oddziały Armii Krajowej dowodzone przez porucznika Romana Moskwę, pseudonim „Wojniłłowicz”, przy wsparciu jednostki Batalionów Chłopskich, oraz 38-osobowego oddziału komunistycznej partyzantki tzw. Armii Ludowej Zygmunta Bieszczanina wraz z czołgiem sowieckiego zwiadu, który zapędził się poza linię front. Oddziały te zgromadziły się wokół miasta i rozpoczęły walkę podjazdową. W ten sposób polskie oddziały nękały znajdujących się w mieście Niemców.

Około godziny 18. 30 polskie siły liczące blisko 400 żołnierzy przeprowadziły natarcie, w wyniku którego oddział SS został zmuszony do wycofania się z miasta, ostatecznie ok. godz. 21 miasto zostało zajęte przez żołnierzy polskiej partyzantki. Skalbmierz został wyrwany z niemieckich rąk. W czasie walk poległo łącznie 21 partyzantów, kilkunastu zaś zostało rannych. Zginęły także 64 osoby cywilne, rozstrzelane przez Niemców. Niemieckie straty to ok. 80–100 zabitych i rannych. Po dwóch dniach nastąpił kontratak gestapo z oddziałem Waffen SS z bezpośredniego zaplecza frontu i partyzanci musieli wycofać się ze Skalbmierza. Akcja Armii Krajowej w Skalbmierzu była fragmentem Akcji „Burza” – powszechnego powstania przeciw Niemcom w obliczu zajmowania terenów Polski przez Armię Czerwoną.

1945 – ROZBICIE GŁÓWNEGO UBECKIEGO WIĘZIENIA W KIELCACH

W nocy z 4 na 5 sierpnia 1945r. oddział Armii Krajowej pod dowództwem kpt. Antoniego Hedy ps. „Szary” rozbili główne więzienie UB w Kielcach, uwalniając ok. 350 więźniów przetrzymywanych przez WUBP. Celem akcji przeprowadzonej przez członków podziemia było uwolnienie żołnierzy AK, NSZ oraz innych organizacji niepodległościowych, którzy zostali zatrzymani i osadzeni przez komunistyczną bezpiekę.

Operację rozbicia więzienia przeprowadził 200 osobowy oddział, przy minimalnych stratach, żołnierzom AK udało się opanować miasto, zająć więzienie i uwolnić osadzonych. Tego typu spektakularne akcje były wielokrotnie realizowane przez organizacje konspiracyjne partyzancki antykomunistycznej, stanowiły one nie tylko zbrojny opór przeciwko reżimowi komunistycznej władzy, ale również dowodziły bohaterstwa i determinacji żołnierzy podziemia niepodległościowego, dla których wolność i suwerenność Ojczyzny była wartością najwyższą.

6 SIERPNIA

1942 – Niemcy zamordowali  ok. 2- 3 tys. Żydów z getta w Zdzięciole.

6 sierpnia 1942r. niemieccy zbrodniarze dokonali masakry mordując około 2-3 tys. Żydów z getta w Zdzięciole. Ludność żydowska została pochowana w trzech masowych grobach na terenie cmentarza żydowskiego i na południowych przedmieściach miasta. 300 ocalałych z masakry mężczyzn zostało przewiezionych do getta w Nowogródku.

1944 –  UPOWCY ZAMORDOWALI 42 POLAKÓW W BALIGRODZIE

6 sierpnia 1944r. oddział UPA dokonał napaści na wieść Baligród, zabijając ok. 42 polskich mieszkańców. Upowcy otoczyli kościół, w którym zgromadzona była ludność polska, spośród wychodzących z kościoła Polaków ukraińscy napastnicy wybrali cześć mężczyzn, których odprowadzali na miejsce egzekucji i rozstrzelali. Część mężczyzn, która jeszcze pozostawała w kościele ocalała dzięki interwencji podjętej przez greckokatolickiego księdza. W innych częściach wsi upowcy podzieleni na mniejsze grupy, posługując się listą proskrypcyjną sporządzoną przez prowidnyka rejonowego OUN, wchodzili do domów znajdujących się na liście mieszkańców, zabierali mężczyzn i ich rozstrzeliwali. Niektórzy zginęli we własnych domach.

Wśród zamordowanych był m.in. sędzia, kapitan rezerwy artylerii Wojska Polskiego, dr Stefan Schlarp. Po masakrze pozostali polscy mieszkańcy wsi schronili się w lesie.

1946 – NAJWIĘKSZY POGRZEB ZAMORDOWANYCH PODCZAS POWSTANIA WARSZAWSKIEGO

6 sierpnia 1946 r. na Cmentarzu Powstańców Warszawskich odbył się największy pogrzeb polskich bohaterów zamordowanych i spalonych w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego.

Pogrzeby ekshumowanych ofiar rozpoczynały się na Placu Zbawiciela w Warszawie, dla tego ten Plac ma takie znaczenie emocjonalno – symboliczne dla patriotycznych mieszkańców Warszawy.

Zachęcamy do obejrzenia filmu z zasobów FINA – kronikę filmową przedstawiającą to wydarzenie.

http://repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/4665 

Na wieczny odpoczynek w 117 trumnach złożono prochy ze spalonymi szczątkami ok. 15 tysięcy osób, które zginęły broniąc Warszawy.

Dziś na cmentarzu Powstania Warszawskiego przy ul. Wolskiej spoczywa ponad 100 tysięcy osób, większość z pochowanych ( 80 procent) to cywile – mieszkańcy stolicy – zamordowani  i spaleni w masowych egzekucjach w różnych częściach Warszawy. Szczątki ok. 50 tysięcy osób to ofiary rzezi jakiej dokonali Niemcy na warszawskiej Woli, spoczywają oni w usypanym z ludzkich prochów kurhanie.

Należy przypomnieć, że 177 zbiorowych mogiłach pochowano żołnierzy Armii Krajowej i innych formacji zabitych w czasie powstania. Na cmentarzu spoczywają również ciała innych ofiar wojny, w tym ponad 3,5 tys. polskich żołnierzy poległych we wrześniu 1939 roku.

Dopiero ponad dwadzieścia lat po pogrzebie, w 1973 r. na kurhanie – mogile kryjącej 12 ton ludzkich prochów stanął pierwszy po wojnie pomnik Powstania Warszawskiego „Polegli – Niepokonani 1939–1945”. Proszę zwrócić uwagę na daty – rok 1944, jako symbolicznie związany z Powstaniem się na monumencie nie znalazł. Dla komunistów Powstanie do dzisiaj jest do zamilczenia, ponieważ pokazuje moc polskiej siły duchowej i polskiej determinacji w walce z okupantem o wolność Ojczyzny.

7 SIERPNIA

1941- W ZDOŁBUNOWIE ODDZIAŁ SS ZAMORDOWAŁ OK. 380-450 ŻYDÓW

7 sierpnia 1941r. na terenie miasta Zdołbunów na Wołyniu została przeprowadzona pierwsza akcja eksterminacji ludności żydowskiej, oddziały niemieckiej SS zamordowały ok. 380 – 450 Żydów. Według przekazów historycznych ofiary niemieckiej zbrodni były wskazane przez Ukraińców.

Warto przypomnieć, że w czerwcu 1942 r. na terenie miasta Niemcy utworzyli getto, do którego była przesiedlana ludność żydowska z okolicznych wsi. Podczas likwidacji getta, w październiku 1943 r., ok. 1,7 tys. Żydów zostało wyprowadzonych pod wieś Staromylsk, gdzie zostali rozstrzelani. Mordu na żydowskiej ludności dokonywało Sicherheitsdienst z Równego przy udziale niemieckiej żandarmerii i ukraińskiej policji.

1944 – ODWET NIEMCÓW – PACYFIKACJA WSI PORĘBA DZIERŻNA

7 sierpnia 1944r. Niemcy zabili 39 mieszkańców i spali większą cześć wsi Poręba Dzierżna niedaleko Olkusza. Niemiecki atak na wieś był odwetem za zabicie przez komunistyczną partyzantkę tzw. Armii Ludowej czterech niemieckich żołnierzy.

W tym dniu komuniści z  AL urządzili zasadzkę na kolumnę niemieckich samochodów, Niemcy zostali ostrzelani z brodni maszynowej oraz obrzuceni granatami. W wyniku akcji czterej niemieccy żołnierze zginęli na miejscu, pozostali uciekli. Gdy niemieccy uciekinierzy dotarli do Wolbromia zaalarmowali tamtejszy posterunek żandarmerii.

Na odwet nie trzeba było długo czekać, kilka godzin później we wsi pojawił się oddział niemiecki. Niemcy chodząc od domu do domu wywlekali mieszkańców wsi. Zebraną w ten sposób grupę, niemieccy zbrodniarze pod eskortą, zaprowadzili na miejsce egzekucji – pod ścianą jednej ze stodół, gdzie bezbronni mieszkańcy zostali ustawieni i  rozstrzelani przez niemiecki oddział pacyfikacyjny. W zemście została również spalona znaczna część wsi.

Zamordowani zostali pochowani w zbiorowej mogile na parafialnym cmentarzu.

8 SIERPNIA

1655 – IV WOJNA POLSKO-ROSYJSKA. ROSJANIE ZAJĘLI WILNO

W latach 1654/67 terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów było nękane przez nieustające konflikty zbrojne, ponad trzynaście lat trwała wojna obronna wobec najazdu na Polskę wojsk Carstwa Rosyjskiego, przeciwko Polsce wystąpili również Szwedzi (1655 r).

7 sierpnia 1655r. pod Wilnem wojska rosyjskie pobiły oddziały Radziwiłła, to zmusiło wojska litewskie do wycofania się z Wilna. Otwarta została droga dla Kozaków i Rosjan, którzy następnego dnia z łatwością złamali opór mieszkańców i zwycięsko wkroczyli do miasta. Wilno po raz pierwszy dostało się pod panowanie obcych, którzy nie oszczędzali nikogo i niczego. Rzeź w Wilnie trwała 3 dni, w tym czasie najeźdźcy –  Kozacy i Rosjanie – mordowali mieszkańców i podpalali miasto, które płonęło przez 17 dni. Zniszczyli wiele cennych budowli, które nie zostały później odbudowane.

1863 – ZWYCIĘSTWO POWSTAŃCÓW STYCZNIOWYCH POD ŻYRZYNEM

3 sierpnia 1863r. pod niewielką wsią Żyrzyn na Lubelszczyźnie żołnierze Powstania Styczniowego odnieśli spektakularny triumf nad wojskami rosyjskimi. Polscy powstańcy doszczętnie rozbili pięciuset osobowy oddział żołnierzy carskich, zyskując przy tym skarb, którego wartość wynosiła 200 tys. rubli.

Naczelnikiem powstańców na terenie województwa lubelskiego był  gen. Michał Heydenreich ps. „Kruk”, działalność Kruka i jego ludzi zwróciła uwagę władz rosyjskich, które chcąc zniszczyć powstańców wysłali na nich oddział płk. Cwietnikowa, jak się okazało to nie z nimi mieli powstańcy walczyć pod Żyrzynem. Podczas wycofywania się oddział gen. Heydenreich natknął się na patrol kozacki, jeden z pojmanych kozackich żołnierzy zdradził „Krukowi”, że z Dęblina do Lublina wyruszyła rosyjska kolumna, a co najważniejsze będzie przewozić ponad 200 tysięcy rubli. Dowódca powstańców nie zwlekał z decyzją i postanowił zastawić pułapkę na moskiewski konwój. Zdawał sobie sprawę z tego, że tak ogromna kwota pomoże powstańcom. Warto zauważyć, że w tym przypadku liczebniejsze były siły Powstania Styczniowego wobec pięciuset żołnierzy carskich chroniących przewożony skarb.

Rozpoczęta o świcie 8 sierpnia bitwa była zażarta i trwała kilka godzin, podczas potyczki Rosjanie wystrzelali całą amunicję, poddali się dopiero wtedy gdy do walki dołączyły polskie oddziały kosynierów.

Polacy doszczętnie rozbili moskiewski oddział, zginęło 400 spośród 500 Rosjan, pozostali byli ranni lub wzięci do niewoli. W ręce powstańców dostały się również dwa działa. Łup wojenny  – 200 tysięcy rubli, pozwoli gen. Heydenreichowi uzbroić swoich żołnierzy.

Bitwa pod Żyrzynem była co prawda potyczką lokalną, ale zwycięstwo nad Moskalami odbiło się szerokim echem zarówno w Polsce, jak i w Europie.

1941 – NIEMIECKA SD PRZY POMOCY UKRAIŃSKIEJ POLICJI ROZSTRZELAŁA 300 ŻYDÓW W BERESTECZKU

8 sierpnia 1941 r. Niemcy z  Sicherheitsdienst des Reichsführers SS (Słuzba Bezpieczeństwa SS), przy pomocy ukraińskiej policji, zmordowali 300 Żydów w Beresteczku.

Do powstałego w Beresteczku getta była wysiedlana również ludność żydowska z okolicy, podczas akcji likwidacji getta, we wrześniu 1942 r., SD z Łucka przy wsparciu ukraińskiej policji dokonała masowego ludobójstwa –  ok. 3 tys. mieszkańców getta zamordowano w wąwozie k. folwarku Naręczyn, w miejscu położonym 2 km od Beresteczka.

9 SIERPNIA

1864 – URODZIŁ SIĘ ROMAN DMOWSKI

09.08. 1864 r. urodził się Roman Dmowski – polityk, którego działalność przyczyniła się od odzyskania przez Polskę niepodległości. Roman Dmowski wraz z Ignacym Paderewskim reprezentowali Polskę na paryskiej konferencji pokojowej, gdzie 28.06.1919r. został podpisany Traktat Wersalski – kończący I Wojnę Światową.

1944 –  MĘCZENNIK  FRANCISZEK JÄGERSTÄTTER

9 sierpnia 1943 r. w Berlinie-Brandenburgu wykonano wyrok śmierci na męczenniku Franciszku Jägerstätter, 6 lipca 1943 r sąd wojskowy w Berlinie skazał go na karę śmierci na gilotynie.

Franciszek Jägerstätter był człowiekiem wielce pobożnym oraz zagorzałym przeciwnikiem nazizmu III Rzeszy niemieckiej. Odmawiał wszelkiej współpracy z reżimem hitlerowskich Niemiec. Gdy otrzymał powołanie do wojska oświadczył, że jest chrześcijaninem, który nie może służyć nazistowskiej ideologii.

Beatyfikacja Franciszka Jägerstättera odbyła się 26 października 2007 r. w katedrze w Linzu.

11 SIERPNIA

1898 – URODZIŁA SIĘ KAROLINA LANCKOROŃSKA

11.08.1898 r urodziła się Karolina Lanckorońska – historyk i historyk sztuki, członek polskich organizacji podziemnych, po wojnie wybitna działaczka Polonii we Włoszech. W pracy zawodowej zajmowała się głównie sztuką baroku i twórczością Michała Anioła.

W czasie wojny zaangażowana była w walkę konspiracyjną, służyła w Związku Walki Zbrojnej, a następnie w Armii Krajowej. Po aresztowaniu przez Gestapo trafiła do obozu koncentracyjnego Ravensbruck. Po wojnie zamieszkała we Włoszech.

Nadano jej kilka tytułów doktora honoris causa. Została odznaczona m.in. Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Armii Krajowej, orderem Al Merito della Repubblica Italiana.

1937 – ROZKAZ KOMISARZA LUDOWEGO NKWD POCZĄTKIEM AKCJI ARESZTOWAŃ POLAKÓW W ZSRS

11.08.1937 r. ludowy komisarz spraw wewnętrznych NKWD – Nikołaj Jeżowow wydał rozkaz (nr 00485), który uznawany jest za podstawę „operacji polskiej” – tzw. operacji narodowościowej wymierzonej w Polaków, podczas której Sowieci przeprowadzili  szeroko zakrojoną akcję aresztowań ludności polskiej na terenie ZSRS w  latach 1937–1938.

Na mocy rozkazu aresztowani mieli zostać:

• wszyscy pozostali przy życiu polscy jeńcy wojenni wojny polsko-bolszewickiej lat 1919–1921,
• wszyscy polscy uchodźcy i imigranci do Związku Radzieckiego,
• wszyscy członkowie polskich partii politycznych, a także wszyscy „działacze antysowieccy” z polskojęzycznych obszarów ZSRR.

Fala aresztowań, a co za tym idzie straty polskie były ogromne, sowieccy zbrodniarze zamordowali ponad 111 tysięcy Polaków, duchowieństwo katolickie zostało niemal doszczętnie wyniszczone. Ponad 100 tysięcy Polaków zostało zesłanych, a 30 tysięcy wywiezionych do Gułagów.

Sowiecki terror, wymierzony w ludność polską, bestialstwo, okrucieństwo i przytłaczająca liczba zamordowanych stanowią świadectwo ludobójstwa, którego Sowieci dokonali na Polakach przed rozpoczęciem się II Wojny Światowej. Warto podkreślić, że rozkaz ten stanowił wzór dla późniejszych aresztowań, dokonywanych przez Sowietów.

1942- LIKWIDACJA GETTA W BEŁCHATOWIE

11 08.1942r. Niemcy rozpoczęli akcję likwidacji getta w Bełchatowie, ostatni transport z żydowskimi mieszkańcami został zorganizowany 18.08.1942r. Według szacunków ponad 5 tysięcy Żydów zostało wywiezionych do obozów zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem oraz w Bełżcu i do getta w Łodzi. Po zakończeniu  tzw. akcji wysiedleńczej niemieccy zbrodniarze ograbili minie pożydowskie dewastując budynki.

Getto w Bełchatowie zostało utworzone przez Niemców w marcu 1941r. Zamieszkała w getcie społeczność była całkowicie podległa niemieckiemu terrorowi – od  głodu do masowych egzekucji. Umieralność był wysoka zarówno z uwagi na szalejące epidemie spowodowane fatalnym stanem sanitarnym i brakiem pomocy lekarskiej.

1944 – KRWAWA PACYFIKACJA WSI SKŁODY BOROWE

11.08.1942 r. niemieckie oddziały dokonały krwawej pacyfikacji wsi Skłody Borowe, mordując 21 osób.

Na początku sierpnia 1944r. mieszkańcy wsi zostali wysiedleni do wioski Pogorzele Wojny, nie wszyscy dostosowali się do niemieckiego nakazu. Ten fakt stał się dla Niemców pretekstem do przeprowadzenia pacyfikacji wsi. Niemcy urządzili obławę i zatrzymywali każdego, kto wpadł im w ręce. W wyniku pacyfikacji zostało zatrzymanych kilkadziesiąt osób. Zatrzymanych Niemcy podzielili na grupy: kobiety, dzieci i mężczyźni. Ujętych mężczyzn Niemcy zaprowadzili na miejsce egzekucji – do piwnicy, która tworzyła swego rodzaju jamę. Oprawcy rozkazali kilku z mężczyzn kopać doły, ci wiedząc co ich czeka podjęli próbę ucieczki. Dwóch z nich zostało zabitych, trzem udało się uciec. Pozostałą resztę doprowadzonych mężczyzn Niemcy rozstrzelali.  W trakcie masakry Niemcy zabili również kilka osób z okolicznych wsi.

Łącznie zginęło 21 osób. Niemcy spalili 9 domów i 24 budynki gospodarcze.

12 SIERPNIA

1943 –  ŻOŁNIERZE ARMII KRAJOWEJ ZDOBYLI 105 MLN ZŁOTYCH NA WALKĘ Z NIEMIECKIM OKUPANTEM

12.08.1943r. Żołnierze AK przeprowadzili akcję pod kryptonimem „Góral”, była to  szczegółowo zaplanowana operacja, w wyniku której Polskie Państwo Podziemne pozyskało ponad 100 milionów złotych okupacyjnych co w czasie wojny stanowiło równowartość 1 miliona dolarów. Pieniądze te pozwoliły uzbroić żołnierzy polskiego podziemia, którzy toczyli nierówny bój z militarną potęgą armii niemieckiej.

Akcja „Góral” trwała zaledwie 2,5 minuty, a jej przygotowania zajęły kilkanaście miesięcy. Operacja została przygotowana i zrealizowana przez oddział dyspozycyjny Kedywu KG AK – „Motor”, który przez 14 miesięcy zbierał informacje niezbędne do przeprowadzenia tej brawurowej akcji – przejęcia ciężarówki przewożącej prawie 105 mln okupacyjnych złotych.

Istotą akcji było pozyskanie informacji kiedy, gdzie i jaką trasą będzie przejeżdżał konwój z pieniędzmi, zdobycie tych danych powierzono dwóm polskim pracownikom banku.

Do przechwycenia ciężarówki doszło przy ul. Senatorskiej, w czasie potyczki rannych zostało dwóch żołnierzy AK, zginęło dziewięciu Niemców i trzech pracowników banku.

Niemcy natychmiast po akcji rozpoczęli działania: została zarządzona blokada, zaczęły się poszukiwania pieniędzy. Urządzano łapanki, a zatrzymanych niemieccy okupanci wywoził na Pawiak.

Niemcy wyznaczyli nagrodę w wysokości 5 milionów okupacyjnych złotych, a na ulicach Warszawy pojawiły się niemieckie plakaty informujące o nagrodzie, w odpowiedzi polskie podziemie przygotowało kontrakcję i na ich plakatach doklejali nalepki z obietnicą dwukrotnie wyższej nagrody dla tego, kto „wskaże następny taki transport”.

Kolejny zuchwałym czynem Polaków była akcja polegająca na wysyłaniu fałszywych donosów do Gestapo. W fałszywych donosach wskazywano świadka wydarzenia, te działanie spowodowało, że bezradność Niemców była jeszcze bardziej widoczna. Tymi fałszywymi świadkami bądź wskazywanymi jako uczestnicy akcji byli znani podziemiu folksdojcze.

Warto przypomnieć, że nazwa operacji nawiązywała do potocznego określenia emitowanych w Generalnym Gubernatorstwie banknotów o nominale 500 zł – tzw. „górali”.

13 SIERPNIA

1940 – NIEMCY WE WSI APOLONKA ROZSTRZELALI POLAKÓW

13.08.1940 r. we wsi Apolonka (nieopodal Częstochowy) niemieccy zbrodniarze przeprowadzili masową egzekucję, mordując Polaków, w czasie masakry zginęło 25 osób, w tym 10 uczniów i maturzystów.

1976 –  KOMUNISTYCZNE WŁADZE PRL WPROWADZIŁY KARTKI ŻYWNOŚCIOWE

13.08.1976r. komunistyczny rząd Piotra Jaroszewicza wprowadził kartki żywnościowe tzw. bony towarowe, który regulowały zakup cukru. Kartki weszły do obiegu po ogłoszeniu przez władze znacznych podwyżek cen towarów. W kolejnych latach komunistycznych rządów kartki racjonowały możliwość zakupu wielu innych artykułów m. in. mięsa, masła, mleka, alkoholu. Kartki na żywność  funkcjonowały do 1989r. Ich użycie polegało na tym, że zakupić towar można było tylko wtedy, gdy równocześnie z zapłatą przekazało się obsłudze w sklepie „kartkę” (czyli kwadracik  wycięty z zadrukowanego papierowego formularza). Kartki były różne dla różnych towarów. Obywatele zostali podzieleni na różne kategorie i w zależności od kategorii istniała możliwość zakupu większych lub mniejszych ilości różnych towarów. Oprócz tego aparat bezpieczeństwa i wojska miał swoje przydziały towarów w zamkniętych dla ogółu sklepach. Dodatkowo wojsko i bezpieka  otrzymywało dodatki do wynagrodzenia – na przykład dodatek remontowy (raz na 3 lata) albo ekwiwalent mundurowy. W momencie całkowitego kryzysu zaopatrzeniowego w latach 1981-88 te ekwiwalenty powodowały, że ludzi związanych z bezpieką można było rozpoznać na ulicy po charakterystycznych butach, które dostawali z przydziału. Taki był nieoczekiwany skutek uprzywilejowania.

Warto przypomnieć, że decyzja ówczesnego rządu dotycząca drastycznych podwyżek zapoczątkowała falę strajków w czerwcu 1976r, a w konsekwencji powstania Komitetu Obrony robotników założonego przez Antoniego Macierewicza wraz z Piotrem Naimskim.

14 SIERPNIA

1385 – ZAWARCIE TRAKTATU TWORZĄCEGO UNIĘ POLSKO – LITEWSKĄ (UNIA KREWSKA)

14.08.1385r.  na zamku Krewie (Krewo – miejscowość w dzisiejszej Białorusi, ok. 80 km na płd. -wsch. od Wilna) został podpisany traktat tworzący unię polsko – litewską, w myśl zapisów Wlk. Książę litewski Władysław Jagiełło miał poślubić wybraną na króla Polski Jadwigę – najmłodszą córkę zmarłego króla polskiego Ludwika Andegaweńskiego. Postanowienia traktatowe zobowiązywały Jagiełłę do przyjęcia chrześcijaństwa w obrządku katolickim, zjednoczenia Litwę i  przyłączenia do Królestwa Polskiego w unii personalnej. Zgodnie z zapisami traktatu Władysław Jagiełło miał zostać władcą i Polski i Litwy.

W lutym 1386 r. Władysław Jagiełło przybył do Krakowa, gdzie został ochrzczony, następnie poślubił Jadwigę, a 4 marca 1386r. został koronowany.

Na kartach polskiej historii Jagiełło zapisał się jako jeden z najwybitniejszych władców Polski, jego żona Jadwiga została ogłoszona świętą. Najbardziej spektakularnym wydarzeniem, które definiuje czas panowania króla Władysława Jagiełły jest zwycięska bitwa pod Grunwaldem.

1919 – STRAJK ŚLĄSKICH ROBOTNIKÓW

W dniach między 11 a 14 sierpnia 1919r. na Śląsku polskie organizacje pracownicze nawoływały górników do podjęcia strajku generalnego. Wraz z wysuniętymi postulatami dotyczącymi poprawy płac i warunków pracy domagano się nie zatrudniania byłych członków Freikorpsu – niemieckich oddziałów ochotniczych używanych między innymi do tłumienia wystąpień robotniczych.

Ogromna manifestacja, wyrażającą sprzeciw robotników wobec trudnej sytuacji życiowej, liczyła ponad 140 tysięcy uczestników.

15 sierpnia górnicy z Mysłowic nie stawili się na zakładzie, w związku z czym dyrekcja kopalni wezwała niemieckie bojówki, które zaczęły strzelać do strajkujących. W wyniku tej masakry zginęło 7 górników, 2 kobiety oraz dziecko. Dramat górników z Mysłowic były przyczyną wybuchu I Powstania Śląskiego.

1943 – WE WSI STANISŁAWÓW ODDZIAŁ UPA ZAMORDOWAŁ 30 POLAKÓW

14.08.1943r. we wsi Stanisławów (w powiecie włodzimierskim) doszło do masakry polskiej ludności, oddział UPA dokonał napadu na wieś mordując 30 jej mieszkańców.

Warto przypomnieć, że podczas „rzezi wołyńskiej”  we wisi Stanisławów zamieszkiwało pond 80 procent polskiej ludności. Wioska ta była kilkukrotnie atakowana przez bojówki Ukraińskiej Powstańczej Armii oraz ludność ukraińską. W wyniku przeprowadzonych napadów w sumie zginęło ok. 200 polskich mieszkańców kolonii Stanisławów.

1944 – W OKRĘGU ŁÓDZKIM AK ROZPOCZĘŁA SIĘ AKCJA „BURZA”

14.08.1944r. w okręgu łódzkim AK rozpoczęła się akcja „Burza” – operacja  Armii Krajowej skierowana przeciwko niemieckim zbrodniarzom, a realizowana w czasie kończącej się okupacji niemieckiej i poprzedzającym bezpośrednie wkroczenie Armii Czerwonej. Wystąpienia zbrojne w czasie trwania akcji „Burza” były prowadzone przez AK w granicach II Rzeczypospolitej.

Działania w okręgu łódzkim były prowadzone od 14 sierpnia do 26 listopada 1944r. Operacje polskiego podziemia były prowadzone w lasach przysuskich, w lipcu i sierpniu 1994r. żołnierzom AK udało się m.in. zająć stacje kolejowe Bratków i Białaczów, urządzono zasadzki pod Sulejowem, Barkowicami, Mokrymi i Kluczewem. 16 sierpnia między Sulborowicami a Sosnowicami rozbito karną ekspedycję. Od września oddziały AK prowadziły boje z niemieckimi siłami policyjnymi i wojskowymi w ramach prowadzonej przez nich operacji antypartyzanckiej.

1980 – POCZĄTEK STRAJKÓW NA WYBŻERZU

14.08.1980r. rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej. Protest gdańskich robotników doprowadził do podpisania porozumienia między komunistyczną komisją rządową a komitetem strajkowym. Strajk okupacyjny w Stoczni Gdańskiej przeobraził się w „strajk solidarnościowy”, do którego przyłączyły się zakłady z całej Polski, akcja protestacyjna z każdym dniem rosła w siłę. Siłę, która realnie mogła przeciwstawić się reżimowi. Ówczesne władze państwowe zostały zmuszone by nawiązać dialog ze strajkującymi. Kilka dni protestu sprawiły, że żądania strajkujących ewoluowały i ostatecznie przybrały formę: 21 POSTULATÓW zawartych w „umowie społecznej” pomiędzy „stroną rządową” a „stroną społeczną” podpisaną w dniu 31 SIERPNIA 1980 roku.

W myśl sierpniowych porozumień została zalegalizowana pierwsza po 1944 roku, niezależna od władz komunistycznych organizacja robotnicza – Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Ogólnopolski związek zawodowy „Solidarność” powstał dla obrony praw pracowniczych, ale jego znaczenie miało szerszy wydźwięk, bowiem stał się główną bazą opozycji antykomunistycznej. „Okres Solidarności”  posierpniowe zmiany przemiana pozwoliły, w krótkim czasie, utworzyć wielomilionowy ruch społeczny, w którym każdy kto łaknął wolności i solidarności odnalazł miejsce dla siebie. Był to cios w serce komunizmu, nie tylko w Polsce ale i w całym bloku sowieckim.

Powstanie NSZZ było początkiem końca komunistycznego systemu, walka o suwerenność trwała wiele lat i pomimo, terroru ze strony reżimu, ostatecznie zwyciężyła wolność..

15 SIERPNIA

1920 – „CUD NAD WISŁĄ” – NA PRZEDPOLACH WARSZAWY POLACY ZATRZYMALI ARMIĘ BOLSZEWICKĄ

Po bitwie – polscy żołnierze ze sztandarami zdobytymi na bolszewikach.

15.08.1920 r. Po zwycięskiej bitwie pod Radzyminem wojska sowieckie zmuszone zostały do rezygnacji ze zdobycia Warszawy. „Cud nad Wisłą” to jedna z najważniejszych bitew wszechczasów. W jej wyniku została obroniona niepodległości Polski oraz zachowany został kształt świata zachodniego.

Podkreślając charakter oraz istotę wydarzeń sierpnia 1920 roku musimy pamiętać, że bez ówczesnych Polaków, bez ich nadziei, bez ich wiary, poświecenia życia oraz bezkompromisowej walki o wolność, teraźniejsza historia Polski i Europy wyglądałaby zupełnie inaczej. To dzięki ich postawie rozprzestrzenienie się “czerwonej zarazy” zostało powstrzymane.

1940 –  ODBYŁ SIĘ PIERWSZY MASOWY TRANSPORT WIĘŹNIÓW Z WARSZAWY  DO AUSCHWITZ

15.08.1940 r. niemieccy zbrodniarze wywieźli do obozu w Auschwitz 1666 Polaków, znaczna większość z nich ok. 1153 osoby zostały schwytane przez Niemców w czasie organizowanych w Warszawie „łapanek”, 513 osoby przetransportowane do obozu były więźniami „Pawiaka”.

1941 – MORD POLSKIEJ INTELIGENCJI W CZARNYM LESIE

W nocy z 14 na 15 sierpnia zostało zamordowanych przez Gestapo, na rozkaz SS-Hauptsturmführera Hansa Krügera, 250 przedstawicieli polskiej inteligencji. Egzekucja odbyła się Czarnym Lesie w pobliżu Stanisławowa.

W dniach 8 – 9 sierpnia 1941 r. policja ukraińska aresztowała przedstawicieli polskiej inteligencji, głównie nauczycieli. Warto podkreślić fakt, że imienna lista aresztowany została przygotowana przez ukraińskich nacjonalistów, reprezentowanych przez ukraińskich nauczycieli gimnazjum w Stanisławowie.

Polscy nauczyciele zostali aresztowani w wyniku podstępu, w tym celu została zwołana narada w związku ze zbliżaniem się roku szkolnego. Pozostała cześć Polaków aresztowanych w tym czasie została zabrana z domów przez policję ukraińską. Wmawiano im, ze są wezwani na krótkie przesłuchanie. Uprzejme zachowanie policji nie wzbudziło w Polakach podejrzeń wobec zamiarów Niemców.

Ogółem w dniach 8–9 sierpnia 1941 roku aresztowano blisko 300 Polaków. Zatrzymanych Polaków policja ukraińska przekazywała do więzienia Gestapo.

W nocy z 14 na 15 sierpnia większość aresztowanych Polaków, ok. 250 osób, zostało załadowanych na ciężarówki i przewiezionych na miejsce egzekucji do Czarnego Lasu w okolicy wsi Pawełcze. Niemcy rozstrzelali Polaków, a ich ciała zakopywali na miejscu zbrodni w zbiorowych mogiłach.

Bestialstwo Niemców było tym większe, że urywali oni przed rodzinami prawdziwe losy zamordowanych Polaków, informując, że ich biscy żyją i są w trakcie śledztwa. Pozwalano polskim rodzinom dostarczać  aresztowanym zarówno paczki żywnościowe, jak również cieplejszą odzież. Żywność ta była dawana psom, a odzież rozdzielali między siebie dozorcy więzienni.

Zbrodnia dokonana przez Niemców na Polakach ujrzała światło zimą 1942r., kiedy to niemiecki prokurator Rotter w rozmowie z Karoliną Lanckorońską, przybyłą do Stanisławowa jako przedstawicielka Rady Głównej Opiekuńczej, wyjawił fakty dotyczącej mordu dokonanego na reprezentantach polskiej inteligencji wsi Stanisławów. 

1988 – STRAJK W KOPALNI MANIFEST LIPCOWY

15.08.1988r. wybuchł strajk w kopalni „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu-Zdroju, który przeobraził się w szeroko zakrojoną falę protestów, która swym zasięgiem objęła  14 kopalń węgla kamiennego

Wystąpienie górników było odpowiedzią, wobec komunistycznych władz, podyktowaną otrzymaniem przez niech (w połowie lipca 1988r.) niższego wynagrodzenia niż w poprzednim miesiącu. 15 sierpnia przybyli na nocną zamianę górnicy, którzy należeli do podziemnych struktur związkowych. O godzinie 21.30  grupa ok. 200 pracowników zebrała się w cechowni. W zakładzie zaczęto rozdawać  ulotki podpisane przez Komisję Zakładową NSZZ „Solidarność”. Górnicy, którzy wyjechali z dołu kopalni dołączyli do zebranych. Górnicy spisali swoje żądania, domagali się m.in. reaktywowania NSZZ „Solidarność”, podwyżki płac, przywrócenia do pracy osób zwolnionych za działalność związkową, zwiększenia wynagrodzenia za pracę od poniedziałku do piątku, zmniejszenia administracji i liczby dozoru oraz wypłacenia wynagrodzeń za czas strajku. Na kopalni utworzono 14. osobowy Zakładowy Komitet Strajkowy, na którego czele stanął Krzysztof Zakrzewski.

Następnego dnia tj. 16 sierpnia górnicy wywiesili napis „strajk okupacyjny”, kopalnia stanęła.

Przemowa prokuratora rejonowego, który przez radiowęzeł przekazał strajkującym informację, że ich zgromadzenie jest nielegalne i wzywał do rozejścia się, została przez manifestujących wygwizdana. Już popołudniu w strajku uczestniczyło prawie tysiąc górników.

W dniach 15-18 lipca 1988 r. fala protestów objęła zakłady pracy m.in. w kopalniach „Andaluzja” w Piekarach Śląskich, „Bolesław Śmiały” w  Łaziskach Górnych, „Kazimierz-Juliusz” i „Czerwone Zagłębie” w Sosnowcu, „Komuna Paryska” w Jaworznie, „ZMP” w Żorach, „Zabrze” w Zabrzu i „Sośnica” w Gliwicach. Był to wstęp do zmiany politycznej w Polsce, która dokonała się rok później.

16 SIERPNIA

1919 – WYBUCH I POWSTANIA NA ŚLĄSKU

I Powstanie Śląskie wybuchło w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 r. i jest postrzegane jako spontaniczny zryw polskiej ludności, która chciała, aby Górny Śląsk był przyłączony do terytorium Rzeczypospolitej. Powstanie na śląsku zostało zorganizowane przez Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska. Na czele powstania stanął śląski działacz polityczny – Alfons Zgrzebniok.

Za bezpośrednią przyczynę wybuchu I Powstania Śląskiego uznaje się masakrę górników w kopalni “Mysłowice”. Górnicy domagali się zaległych wypłat. W dniu 15 sierpnia 1919 r. na teren kopani wtargnął tłum, bestialska reakcja wojsk niemieckich, które otworzyło ogień, doprowadziła do śmierci siedmiu górników, dwóch kobiet i trzynastoletniego chłopca. Dzień po masakrze mieszkańcy śląskich miast zaczęli atakować posterunki Grenschutzu – niemieckiej straży granicznej. Opanowali m.in. Tychy, Radzionków, Piekary i część Katowic, w tym dworzec kolejowy w Katowicach-Ligocie.

Wobec przytłaczającej przewagi wroga (szacuje się, że w regionie Górnego Śląska stacjonowało ok. 70-80 tys. żołnierzy niemieckich) i braku perspektyw na pomoc z Polski, 24 sierpnia 1919 r. podjęto decyzję o wstrzymaniu działań militarnych, zaś 26 sierpnia 1919r. powstanie dobiegło końca. Choć walka polskich górników zakończyła się porażką, zmagania o Górny Śląsk nie ustały. I Powstanie Śląskie ugruntowało drogę do dwóch kolejnych zrywów polskiej ludności, z których ostatnie zwieńczone zostało zwycięstwem i ostatecznie przyłączyło Górny Śląsk do Ojczyzny.

1943 – POWSTANIE W GETCIE BIAŁOSTOCKIM

16. 08. 1943r. w białostockim getcie wybuchło powstanie – ok. 300 powstańców podjęło nierówną walkę z niemieckim okupantem. Wystąpienie ludności żydowskiej, przeciwko niemieckim zbrodniarzom, było podyktowane napływającymi informacjami o przeprowadzeniu przez Niemców akcji ostatecznej likwidacji getta, a więc wywózki mieszkańców do komór gazowych obozów zgłady.

Trzystu żydowskich powstańców uzbrojonych w 26 karabinów, ok. 100 pistoletów i koktajle Mołotowa, stanęło naprzeciw ogromnej sile niemieckich oddziałów – żołnierzy i żandarmerii wspieranej przez czołgi i artylerię. Nierówna walka trwała dobę, przez kolejne trzy dni walki toczyły pojedyncze punkty oporu. Powstanie zostało zdławione przez niemiecką machinę śmierci.

Dwaj przywódcy powstania – Tenenbaum i Moszkowicz – zginęli, nielicznym powstańcom udało się przedostać do okolicznych lasów.

20.08.1943r. po ostatecznej pacyfikacji powstania, Niemcy dokończyli akcję ostatecznej likwidacji getta białostockiego – 40 tys. pozostałych przy życiu Żydów wywieziono do obozów zagłady Treblinka II i Auschwitz-Birkenau.

17 SIERPNIA

1920 – „TERMOPILE POLSKIE” – KRWAWA BITWA POD ZADWÓRZEM

17.08.1920r.w pobliżu wsi Zadwórze rozegrała się krwawa bitwa między młodymi polskimi patriotami należącymi do ochotniczego batalionu kpt. Bolesława Zajączkowskiego, a potężnymi siłami bolszewickiej 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego. 330 Polaków stanęło do boju i przez kilkanaście godzin, dramatycznej i nierównej walki, powstrzymywało wejście armii sowieckiej do Lwowa. Ta heroiczna walka w obronie Lwowa przeszła do historii jako polskie Termopile.

Walczyli do ostatniej kropli krwi

Do walk doszło w pobliżu wsi Zadwórze (położonej ok. 30 km na wschód od Lwowa), gdzie polski batalion – liczący zaledwie 330 ochotników stoczył nierówną walkę z bolszewickim oddziałem 6 Dywizji Kawalerii Josifa Apanasienki. Heroiczna walka Polaków, którzy stanęli naprzeciw miażdżącej przewagi wroga, będąc ostrzeliwanymi przez artylerię i broń maszynową, pozwoliła na odparcie sześciu szarż kawalerii sowieckiej Budionnego.

Bój trwał ponad jedenaście godzin, do zwycięstwa bolszewików przyczyniło się dopiero przybycie nowych sił. Polscy żołnierze broniący wzgórza zostali otoczeni przez przeważające siły, mimo tego nie poddali się, kiedy zabrakło im amunicji walczyli na bagnety.

W tej heroicznej walce poległo 318 żołnierzy i ochotników, dowódca wraz z kilkoma podoficerami popełnili samobójstwo by nie dostać się do bolszewickiej niewoli. Tylko nielicznym jeńcom udało się ujść z życiem.

Bitwa pod Zadwórzem ocaliła Lwów. Bohaterska walka garstki Polaków spowodowała, że związane walką zostały znaczne siły bolszewickiej armii co odciążyło inne odcinki frontu. Przelana krew przez młodych polskich obrońców pozwoliła wycofać się pozostałym polskim oddziałom, dzięki czemu możliwym było przygotowanie obrony Lwowa.

Cześć Ich pamięci!

1939 – Wojciech Korfanty – polityk, przywódca III Powstania Śląskiego

17.08.1939r. zmarł Wojciech Korfanty – śląski polityk, jeden z przywódców Chrześcijańskiej Demokracji, wicepremier rządu RP (1923), więzień brzeski, działacz walczący o przyłączenie Śląska do Polski – przywódca II oraz III Powstania Śląskiego. Wojciech Korfanty jest uznawany za jedną z najwybitniejszych postaci Śląska.

W kwietniu 1939 r. Wojciech Korfanty został aresztowany i osadzony w więzieniu na Pawiaku, spędził tam trzy miesiące. Z powodu ciężkiej choroby został zwolniony 20.07.1939r. Zmarł niespełna miesiąc później, a okoliczności jego śmierci nadal budzą kontrowersje.

1980 – 21 POSTULATÓW WOLNOŚCI

W nocy z 16 na 17 sierpnia 1980r. gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy przedstawił słynnych 21 postulatów – zawierających żądania strajkujących.

Najważniejszym z przedstawionych przez strajkujących stoczniowców żądań było utworzenie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego. W następnych latach powstanie NSZZ „Solidarność” przyczyniło się wyrwania Polski z rąk komunistycznych wpływów sowieckiej Rosji.

31.08.1980r.  21 postulatów weszło w życie, co było wynikiem podpisania w Gdańsku porozumienia z ówczesnym rządem. Nie zostały one nigdy w pełni zrealizowane, ale stały się podstawą do walki o prawa pracownicze w zniewolonej przez komunistów Polsce.

18 SIERPNIA

1946 – ROZBICIE WIĘZIENIA ŚW. MICHAŁA W KRAKOWIE

18.08.1946 r. Józef Kuraś ps. Ogień wraz ze swoimi żołnierzami przeprowadzili brawurową akcję rozbicia i opanowania więzienia św. Michała w Krakowie. W jej wyniku zostało uwolnionych 64 żołnierzy – żołnierzy Armii Krajowej, organizacji Wolność i Niezawisłość i Narodowych Sił Zbrojnych – aresztowanych przez UB.

Akcja została przeprowadzona przy wparciu współpracujących ze żołnierzami podziemia niepodległościowego strażników, którzy dzień wcześniej dostarczyli więźniom broń. Z zewnątrz akcją dowodził Jan Janusz „Siekiera”, natomiast wewnątrz za zorganizowanie akcji odpowiadał Bolesław Pronobis „Ikar”.

Podczas akcji więźniowie, uzbrojeni w kilka sztuk broni, rozbroili strażników i bez oddania jednego wystrzału zajęli niemal całe krakowskie więzienie. Po otwarciu więziennej bramy większość z uwolnionych rozbiegła się po mieście, tylko ok. 30 osobowa grupa więźniów pod dowództwem „Ikara” odjechała podstawioną ciężarówką.

Przygotowana przez polskie podziemie akcja została przeprowadzona niemalże błyskawicznie, dzięki czemu niemożliwym stało się podjęcie w odpowiednim czasie reakcji przez bezpiekę ani wojsko. Przez następne kilka dni funkcjonariusze UB za wszelką cenę starali się odnaleźć zbiegów, ich akcja zakończyła się ponownym aresztowaniem zaledwie kilkunastu z uciekinierów.

1976 – ZMARŁ KS. ROMAN KOTLARZ

18.08.1976r. zmarł ks. Roman Kotlarz. Uczestniczył w czerwcowych manifestacjach w Radomiu. W swoich kazaniach upominał się o osoby represjonowane. Był ofiarą bezprawnych działań PRL-owskiego aparatu represji, kilkukrotnie pobity przez „nieznanych sprawców” na terenie swojej plebanii. Zmarł niespodziewanie, a okoliczności jego śmierci do dziś nie zostały wyjaśnione.

19 SIERPNIA

1920 – II POWSTANIE ŚLĄSKIE

Polska ludność zamieszkująca Śląsk odczuwała silny związek z Rzecząpospolitą i pragnęła, aby Górny Śląsk należał do Polski. Dlatego też w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 roku wybuchło kolejne – II Powstanie Śląskie.

Wybuch II powstania śląskiego był podyktowany jako odpowiedź polskich organizacji wojskowych i plebiscytowych na antypolskie działania niemieckie przed mającym tam się wkrótce odbyć plebiscytem (plebiscyt został przeprowadzony 20.03.1921r)

Powstanie ogłosiły Dowództwo Główne Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska (na czele którego stał Alfred Zgrzebniok) oraz Polski Komisariat Plebiscytowy (Polskim Komisarzem Plebiscytowym był Wojciech Korfanty).

Rozkaz do walki wydano 19 sierpnia 1920 r. – powstanie zaczęło się w nocy z 19 na 20 sierpnia i objęło praktycznie cały okręg przemysłowy. Bezpośrednimi celami powstańców było wyparcie niemieckiej Policji Bezpieczeństwa z obszaru plebiscytowego, likwidacja niemieckich organizacji paramilitarnych oraz bojówek i stworzenie mieszanej policji plebiscytowej złożonej zarówno z Polaków jak i Niemców.

W wyniku akcji powstańczej została zniszczona na całym terenie sieć łączności, a powstańcy opanowali powiaty: katowicki i bytomski oraz większość tarnogórskiego, rybnickiego, zabrzańskiego i lublinieckiego. Akcja zakończyła się 25 sierpnia na rozkaz jej dowódców.

Rezultatem powstania było rozwiązanie niemieckiej policji i powołania Policji Górnego Śląska o polsko-niemieckim składzie. Powstańcy uzyskali również zapewnienie ukarania przywódców antypolskich ekscesów i usunięcie z obszaru objętego plebiscytem osób, które przybyły tu po 1 sierpnia 1919 r.

1942- LIKWIDACJA GETTA W OTWOCKU

19.08.1942r. Niemieccy zbrodniarze przeprowadzili akcję „ostatecznego rozwiązania”, likwidując getto w Otwocku. Z otwockiego getta do obozu zagłady w Treblince zostało wywiezionych ok. 8-10 tysięcy Żydów, liczba ta stanowiła niemalże połowę ludności zamieszkującej Otwock.

Podczas akcji wysiedleńczej w okolicznym lesie zostało zamordowanych ok. 600 Żydów, kontynuowane (w sierpniu i wrześniu) przez Niemców rozstrzeliwania pochłonęły ok. 2 tysięcy ofiar – osób, które nie zdołały ukryć się przed transportem do obozu.

Należy przypomnieć, że 20 sierpnia 1942 roku Niemcy przeprowadzili akcję eksterminacji ludności z getta w Falenicy. W jej wyniku ponad sześć tysięcy mieszkańców getta zostało wywiezionych do obozu zagłady w Treblince. Wraz z nimi na śmierć zostało wysłanych 1500 Żydów przygnanych z getta w Rembertowie, następnie niemieccy zbrodniarze – 21 sierpnia – przeprowadzili akcję likwidacji getta w Mińsku Mazowieckim.

20 SIERPNIA

1943 – PODCZAS AKCJI „TAŚMA” POLEGŁ HARCMISTRZ PPOR. AK TADEUSZ ZAWADZKI PS. „ZOŚKA”

W nocy z 20 na 21 sierpnia 1943r. podczas akcji ataku na strażnicę Grenzschutzpolizei w Sieczychach koło Wyszkowa poległ Tadeusz Zawadzki ps. „Zośka” – jeden z najwybitniejszych bohaterów polskiego podziemia. Tadeusz Zawadzki – harcmistrz, podporucznik Armii Krajowej, komendant Grup Szturmowych na terenie Warszawy. Uczestniczył w wielu akcjach bojowych i dywersyjnych Kedywu KG AK, brał udział m.in. w akcji „Wieniec II” – wysadzenia niemieckiego pociągu wojskowego pod Kraśnikiem, w akcji „Bracka” – zbrojnej ewakuacji lokalu konspiracyjnego, a także w słynnej akcji „Arsenał” w czasie której z rąk Gestapo uwolniono grupę więźniów, wśród nich Jana Bytnara.

Operacja o kryptonimie „Taśma” była jedną z większych operacji dokonanych przez polskie podziemie, które poprzedziły wybuch Powstania Warszawskiego. Celem akcji było przeprowadzenie ataku na 13 posterunków granicznych.

W ataku na strażnicę w Sieczychach udział wzięli harcerze z Grup Szturmowych z Warszawy i Wyszkowa przy wsparciu miejscowej placówki Armii Krajowej. Podczas ostrzału ranny został Tadeusz Zawadzki i mimo, że koledzy wynieśli rannego „Zośkę” poza linię ostrzału, nie byli mu wstanie pomóc. Zmarł po paru chwilach. Gdy umierał Tadeusz Zawadzki jego koledzy wdarli się do budynku, pokonali Niemców oraz zdobyli pieniądze, które zostały przeznaczone na dalszą działalność konspiracyjną.

22 SIERPNIA

1942 – OKOŁO 3000 ŻYDÓW ZOSTAŁO ZAMORDOWANYCH PRZEZ ODDZIAŁY NIEMIECKIE i UKRAIŃSKĄ POLICJĘ.

W ramach akcji „Reihard” – zaplanowanej i konsekwentnie prowadzonej operacji eksterminacji ludności Żydowskiej w Europie – dn. 22.08.1942 r. w mieście Rożyszcze – Służba Bezpieczeństwa Reichsführera SS przy wsparciu niemieckiej żandarmerii oraz ukraińskiej policji dokonała masowego mordu ludności żydowskiej zamieszkującej getto. Poprzez rozstrzelanie zamordowanych zostało ok. 3 tysiące Żydów. Spośród kilkuset Żydów, którym udało zbiec dzięki wywołanemu przez nich pożarowi getta, ok. czterystu zostało wyłapanych przez ukraińską policję i rozstrzelanych.

1988 – NOWA FALA STRAJKÓW W POLSCE

22.08.1988 r. Do strajkujących kopalni na Śląsku (strajki rozpoczęły się 15.08.1988 r, kiedy to stanęła kopalnia „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu), Portu w Szczecinie (17.08.1988), szczecińskich zakładów komunikacyjnych (18.08.1988r), Portu Północnego w Gdańsku (20.08.1988), w dniu 22.08.1988r. dołączyły Stocznia im. Lenina w Gdańsku i Stocznia Północna, czy też Radunia oraz Wisła w Tczewie. Fala strajkowa szybko rozlała się na wiele regionów Polski.

Podczas wystąpienia telewizyjnego (22.08.1988r.) minister spraw wewnętrznych gen. Czesław Kiszczak zwrócił się do strajkujących grożąc im, że w przypadku kontynuacji strajków wprowadzona zostanie godzina milicyjna oraz inne nadzwyczajne środki, do których należało również wprowadzenie wojska.

Do fali strajków z Sierpnia 88’ doszło w odpowiedzi na fatalną sytuację gospodarczą kraju, a co za tym idzie stale pogarszające się warunki życia Polaków. Nastroje społeczne wyraźnie pogorszyły się po kolejnej podwyżce cen, ludzie mieli dość biedy i braku perspektyw. Do wystąpienia przeciwko władzy nie doszło od razu po wprowadzeniu podwyżek, ale z pewnym opóźnieniem. Wystarczyła iskra, tak jak w przypadku strajku w Kopalni „Manifest Lipcowy”, czy Porcie w Szczecinie, gdzie robotnicy zareagowali na obniżkę płac, występując przeciwko komunistycznym władzom. Następne zakłady objęte falą strajków protestowały z podobnych przyczyn. Należy zauważyć, że o ile strajki rozpoczynały się z przyczyn ekonomicznych, to obok nich stawiano żądania związane z 21 postulatami Sierpnia 80’, w tym najważniejszym z nich tj.  przywrócenia możliwości legalnego działania Solidarności.

Wynikiem letniej fali strajków 88’ było otworzenie drogi do obalenia komunistycznej władzy i odzyskania wolności.  Na skutek zakulisowych negocjacji tą drogą miały być obrady Okrągłego Stołu, przy którym spotkali się przedstawiciele strony rządowej oraz środowiska opozycyjne. Ostatecznie strona rządowa zdecydowała się na pewne ustępstwa wobec opozycji. Najważniejszymi ustaleniami Okrągłego Stołu było zorganizowanie 4 czerwca 1989 r. częściowo wolnych wyborów, zalegalizowanie Solidarności i wprowadzenie szeregu zmian ustrojowych zbliżających państwo w kierunku demokratycznym. Obrady długofalowo przyczyniły się do transformacji ustrojowej, lecz ich ostatecznym efektem było ukształtowanie się postkomunistycznej III RP z uprzywilejowaną komunistyczna nomenklaturą uwłaszczoną na majątku powstałym w toku istnienia PRL oraz nierozliczonych zbrodniach reżimu komunistycznego. Stosunek do ustaleń okrągłego stołu i do IIIRP stanowi oś sporu politycznego wokół III RP i sposobów wyjścia z postkomunizmu.

23 SIERPNIA

1939 – PAKT RIBBENTROP-MOŁOTOW – IV ROZBIÓR POLSKI

23.08.1939 r. przedstawicie dwóch totalitarnych państw zawarli w Moskwie pakt o nieagresji, podpisane przez Niemcy i Rosję porozumienie zawierało dodatkowy tajny protokół, na mocy którego terytorium II Rzeczypospolitej miało zostać podzielone na dwie części, do dziś pakt ten stanowi o IV rozbiorze Polski.

Podpisany przez ministrów spraw zagranicznych Joachima von Ribbentropa i Wiaczesława Mołotowa tajny protokół dodatkowy, który stanowił integralną część zawartego paktu o nieagresji pomiędzy nazistowskimi Niemcami i sowiecką Rosją, składał się z czterech punktów.

Pierwszy punkt określał założenia, że „W wypadku terytorialnych i politycznych przekształceń na terenach należących do państw bałtyckich (Finlandia, Estonia, Łotwa i Litwa) północna granica Litwy stanowić będzie jednocześnie granicę stref interesów Niemiec i ZSRS. W związku z tym obie strony uznają zainteresowanie Litwy w stosunku do rejonu Wilna”.

W drugim punkcie zapisane były losy Polski. Zgodnie z ustaleniami: „W wypadku terytorialnych i politycznych przekształceń na terenach należących do Państwa Polskiego granica stref interesów Niemiec i ZSRS przebiegać będzie w przybliżeniu po linii rzek Narwi, Wisły i Sanu. Kwestia, czy w obopólnym interesie będzie pożądane utrzymanie niezależnego Państwa Polskiego i jakie będą granice tego państwa, będzie mogła być ostatecznie wyjaśniona tylko w toku dalszych wydarzeń politycznych. W każdym razie oba rządy rozstrzygną tę kwestię na drodze przyjaznego porozumienia”.

Kolejny punkt odnosił się odnosił się do obszaru Europy Południowo-Wschodniej. Sowieci określili swoją strefę wpływów w Besarabii (należącej do Rumunii), Niemcy nie byli zainteresowani tym rejonem.

W ostatnim punkcie wskazano, że „Niniejszy protokół będzie traktowany przez obie strony jako najściślej tajny”.

Tajny protokół paktu Ribbentrop-Mołotow przesądził o losach Państwa Polskiego zarówno podczas wojny, kiedy to Polska znalazła się w kleszczach dwóch potężnych okupantów dążących do unicestwienia suwerenności Rzeczypospolitej, jak również przez następnych ponad 50 lat, w czasie których Polska pozostała w strefie wpływów ZSRS.

1944 – NKWD WYWIOZŁO 250 POLSKICH OFICERÓW AK DO ŁAGRÓW W ZSRS

Na mocy porozumienia zawartego (lipiec 1944r) między rządem ZSRS a Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego (marionetkowym organem władzy komunistycznej w Polsce), Rosjanie uzyskali pełną swobodę działań przeciwko żołnierzom Armii Krajowej. Układ ten zintensyfikował rozbijanie oddziałów AK przez wojska komunistyczne. Szeregowcy byli wcielani do tworzonego tzw. Ludowego Wojska Polskiego, natomiast oficerów internowano. 13.08.1944r. Stalin wydał dyrektywę zakazującą wszelkich rozmów z AK i nakazującą rozbrajanie Armii Krajowej. Od tego dnia na terenie Lubelszczyzny rozpoczęła się wzmożona akcja prześladowań Akowców. Osoby aresztowane przez sowiecką służbę bezpieczeństwa trafiały do więzienia, bądź aresztów NKWD. Część z nich została wywieziona do obozu koncentracyjnego na Majdanku, gdzie zostali osadzeni na III polu obozu.

Warto przypomnieć, że 13.08.1944r. dokonano w powiecie Chełm licznych aresztowań nauczycieli, którzy byli oficerami rezerwy.

Nocą 23.08.1944r. na plac pola III na Majdanku wjechały samochody ciężarowe, sowieccy żołnierze pod eskortą wyprowadzili z baraków osadzonych tam ok. 250 oficerów i podoficerów Armii Krajowej. Więźniowie zostali wywiezieni na stację towarową Lublin-Tatary, gdzie Polscy żołnierze zostali podzieleni na ok. 40 osobowe grupy. Następnie zostali załadowani do wagonów, które od zewnątrz Sowieci zaryglowali drutem kolczastym. Transport z żołnierzami AK 27.08.1944r. dotarł do Riazania, zapoczątkowując niechlubne dzieje tego obozu. Z Riazania lubelscy Akowcy przenoszeni byli później do obozów w Diagilewie, Susłongierze, Griazowcu, Czerepowcu i Skopinie.

24 SIERPNIA

1942 – MĘCZEŃSKA ŚMIERĆ „POZNAŃSKIEJ PIĄTKI”

24.08.1942r. w Dreźnie zamordowanych zostało poprzez ścięcie gilotyną pięciu młodych polskich patriotów – „Poznańska Piątka” – Czesław Jóźwiak, Edward Kaźmierski, Franciszek Kęsy, Jarogniew Wojciechowski i Edward Klinik. Gdy umierali najmłodszy z nich miał niespełna 19 lat, a najstarszy 23 lata. W 1999 r. zostali wyniesieni na ołtarze.

Ci młodzi chłopcy byli wychowankami salezjańskiego oratorium z ulicy Wronieckiej w Poznaniu. W czasie wojny zaangażowali się w działalność konspiracyjną w Narodowej Organizacji Bojowej.

Zostali zdekonspirowani, a następnie aresztowani przez Gestapo. Oskarżono ich o ich o zdradę stanu i skazano na karę śmierci, którą wykonano na dziedzińcu więzienia w Dreźnie.

W więzieniu przesiedzieli prawie dwa lata, w tym czasie nie zatracili ducha wiary, dzięki czemu byli wsparciem dla innych osadzonych. W ciągu niemalże dwóch lat byli przenoszeni do innych więzień m.in. w Forcie VII w Poznaniu a także we Wronkach, Berlinie i Zwickau.

W 1999r. Ojciec Święty Jan Paweł II ogłosił „Poznańską Piątkę” błogosławionymi. Ich wiara, poświęcenie oraz dramatyczna śmierć ukazują jak silnie zakorzenione były w nich wartości „Bóg, Honor, Ojczyzna”.

25 SIERPNIA

1939 – DO GDAŃSKA WPŁYNĄŁ OKRĘT LINIOWY „SCHLESWIG-HOLSTEIN”

25.08.1939r. do Gdańska wpłynął niemiecki okręt liniowy „Schleswig-Holstein”. Pod pretekstem kurtuazyjnej wizyty zacumował przy Nowym Nabrzeżu, naprzeciwko Westerplatte. Grzecznościowa wizyta była przykrywką do planowanych niebawem działań wojennych. Na okręcie panowała cały czas dyskretna wachta bojowa artylerii. Statek utrzymywano w ciągłym pogotowiu, tak aby w każdej chwili był gotów do opuszczenia nabrzeża.

1942- 3680 ŻYDÓW ZOSTAŁO ZAMORDOWANYCH PODCZAS LIKWIDACJI GETTA W BEREŹNEM

25.08.1942r. podczas likwidacji getta w Bereźnem oddział SD przy wsparciu niemieckiej żandarmerii oraz ukraińskiej policji dokonał masowego mordu ludności żydowskiej zamieszkującej getto. Z rąk niemieckich i ukraińskich oprawców zginęło 3680 Żydów.

26 SIERPNIA

1943 – MASAKRA WSI JASIONOWO

26.08.1943r. niemiecka żandarmeria, funkcjonariusze i oddział Jagdzug dokonali masakry wsi Jasionowo k. Augustowa. W wyniku krwawej pacyfikacji zostało zamordowanych 13 mężczyzn, 24 kobiety i 21 dzieci, ocalało tylko siedem osób, które zdołały ukryć się w stodołach bądź na strychach.

Podczas ataku Niemcy zatrzymali mieszkańców wsi i zgromadzili ich w stodole, następnie wyprowadzono ich i ustawiono przed grobem wykopanym przez mieszkańców sąsiedniej wsi. Strzałem w tył głowy Niemcy mordowali mieszkańców, kilkoro dzieci żywcem zostało wrzuconych do mogiły.

 

1943 – PARTYZANCKA SOWIECKA ZABIŁA 56 ŻOŁNIERZY AK POD WSIĄ HATOWICZE

26.08.1943r. partyzanci sowieccy z oddziału Fiodora Markowa podstępem zdobyli bazę oddziału AK por. Antoniego Burzyńskiego ps. „Kmicic”. W czasie ataku Markowa zginęło blisko 60 żołnierzy Armii Krajowej, a ponad 100 trafiło do sowieckiej niewoli.

Zdradziecki podstęp Sowietów zwabił Antoniego Burzyńskiego ps. „Kmicic” wraz ze sztabem w pułapkę. Żołnierze AK zostali zaproszeni na rozmowy z Markowem, natomiast oddziały sowieckiej partyzantki, ok. 2 tysięcy żołnierzy, wysłano by otoczyć dwie polskie bazy AK znajdujące się nieopodal wsi Hatowicze, w regionie jeziora Naorcz (obecnie Białoruś). Sowieci zażądali od Polaków natychmiastowego poddania się, wywiązała się chaotyczna walka, w wyniku której większość oddziału AK została rozbita. Antoni Burzyński „Kmicic” został aresztowany, a ponieważ nie uległ i wraz z innymi oficerami odmówił współpracy z Sowietami, ci go rozstrzelali. Polscy partyzanci, którzy uszli z życiem z sowieckiej pułapki skryli się w lasach. Ocalały pluton AK stał się zalążkiem nowego oddziału mjr „Łupaszki”.

1943 – ŻOŁNIERZE NSZ ZLIKWIDOWALI GENERAŁA KURTA RENNERA
26.08.1943r., na trasie Ostrowiec Świętokrzyski – Ożarów, oddział żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych pod dowództwem plut. Tomasza Wójcika ps. „Tarzan” zorganizował zasadzkę, w której zginął dowódca 174 Dywizji Rezerwowej Wehrmachtu generał Kurt Renner. Był to najwyższy rangą oficer, który zginął z rąk polskiego podziemia podczas II Wojny Światowej.

27 SIERPNIA

1941 – MASAKRA W KAMIEŃCU PODOLSKIM

27.08.1941 r. niemieccy zbrodniarze przeprowadzili pierwszą masową egzekucję (Sonderaktion) na terytorium Ukrainy nadzorowaną przez Wyższego Dowódcę SS i Policji w Kijowie generała Friedricha Jeckelna. Podlegające mu oddziały Einsatzgruppen C, przy wsparciu żołnierzy Wehrmachtu, dokonały masakry w Kamieńcu Podolskim, mordując ok. 23 600 węgierskich i miejscowych Żydów. W przekształconych lejach po bombach, nieopodal miasta, zorganizowano masowe groby ofiar nazistowskiej zbrodni.

1946 – JEDEN Z NAJWIĘKSZYCH ZBRODNIARZY NIEMIECKICH – AMON GÖTH STANĄŁ PRZED SĄDEM

27.08.1946 r. przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w Krakowie stanął jeden z największych zbrodniarzy niemieckich – Amon Göth, który został skazany na karę śmierci przez powieszenie.
Wyrok został wykonany 13 września 1946 r. w krakowskim więzieniu przy ul. Montelupich. Odbyły się trzy próby powieszenia zbrodniarza, dopiero trzecia zakończyła się jego śmiercią
Amon Göth – zbrodniarz niemiecki, był oficerem SS i komendantem obozu koncentracyjnego w Płaszowie pod Krakowem oraz likwidatorem gett w Krakowie i Tarnowie.

28 SIERPNIA

1946 – ZOSTAŁA ZAMORDOWANA DANUTA SIEDZIKÓWNA PS. „INKA”

3.08.1946 r. sąd Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku skazał na karę śmierci Danutę Siedzikównę ps. „Inka”. Wyrok wykonany został 28.08.1946 r. o godz. 6.15, Danuta Siedzikówna zginęła od strzału w głowę, który wymierzył dowódca plutonu egzekucyjnego z KBW. Wcześniejsza egzekucja z udziałem żołnierzy nie powiodła się, żaden z nich nie chciał zabić „Inki”, choć strzelali z odległości trzech kroków. Według relacji świadka, księdza obecnego przy egzekucji, ostanie słowa „Inki” brzmiały – „Niech żyje Polska”.
Wraz z „Inką” tego dnia został zamordowany jej współtowarzysz z oddziału Feliks Selmanowicz ps. „Zagończyk”.
Cześć Ich pamięci!

1991- ODKRYTO MASOWY GRÓB OBROŃCÓW POCZTY GDAŃSKIEJ

28.08.1991r. odkryto masowy grób 38 obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. Masową mogiłę odkryli robotnicy prowadzący prace budowlane.
Ekshumowane szczątki gdańskich bohaterów zostały ponownie pochowane na znajdującym się w pobliżu Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu w Gdańsku.
Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku zorganizowana przez grupę polskich pocztowców trwała od rana do wieczora 1 września 1939r. Urzędnicy pocztowi uzbrojeni w kilka sztuk karabinów i granaty stanęli naprzeciwko doskonale uzbrojonej, wspomaganej bronią pancerną, jednostce SS. Obrońcy poddali się dopiero po podpaleniu za pomocą miotaczy płomieni budynku Poczty Polskiej.
Po kapitulacji urzędu Niemcy zemścili się na Obrońcach. Dyr. Jan Michoń został zastrzelony na miejscu, naczelnika poczty Józefa Wąsika spalono żywcem miotaczem płomieni. Najmłodszą ofiarą niemieckiego bestialstwa była dziesięcioletnia Erwina Barzychowska, również poparzona miotaczem. Pozostałych pocztowców aresztowano i zorganizowano proces, w którym skazano ich na karę śmierci. Odpowiedzialni za mord sądowy prawnicy nigdy nie zostali ukarani. Po wojnie zdenazyfikowani, piastowali wysokie stanowiska: Hans Giesecke był Dyrektorem Sądu Krajowego Hesji, natomiast Kurt Bode  był Wiceprezesem Wyższego Sądu Krajowego w Bremie .

29 SIERPNIA

1831 – BITWA POD MIĘDZYRZECEM PODLASKIM

29.08.1831r. została rozegrana zwycięska bitwa powstania listopadowego – Bitwa pod Międzyrzecem Podlaskim (Bitwa pod Rogoźnicą).
17 08.1831r. gdy wojska polskie zbliżyły się do Międzyrzecza Podlaskiego napotkały na silny opór rosyjski. Rosyjski gen. Rosen postanowił stoczyć bitwę w okolicach miasta. W tym celu na lewe skrzydło wysłał oddziały gen. Jewgienija Gołowina, a sam wycofał się do Rogoźnicy, która była miejscem najbardziej newralgicznym, umożliwiającym potencjalne otoczenie wojsk rosyjskich.
Plan gen. Ignacego Prądzyńskiego zakładał wyparcie armii rosyjskiej z Międzyrzecza Podlaskiego, w tym celu zaplanowany został manewr oskrzydlający, który miał spowodować, że siły gen. Rosena zostaną zepchnięte na południe. Plan zakładał, że wojska gen. Girolamo Ramorino uderzą w okolicy Rogoźnicy. Niestety, w wyniku błędów w dowodzeniu gen. Ramorino, atak sił polskich nie był w pełni udany, a siły rosyjskie nie zostały okrążone. W wyniku polskiej akcji siły rosyjskie, unikając oskrzydlenia, wycofały się do Bielska Białej.

1943 – ODDZIAŁY UPA DOKONAŁY MASOWYCH MORDÓW POLAKÓW

29.08.1943r. oddziały UPA dokonywały masowych mordów polskich mieszkańców z miejscowości : Czmykos, Głęboczyca, Grabin, Ostrówki, Jasienówka, Sokołówka, Soroczyn, Stanisławów, Świętocin, Teresin, Władysławówka i Wola Ostrowiecka.

Zbrodnia w Czmykosie – zbrodnia dokonana została przez UPA przy udziale ukraińskiej ludności. W wyniku masowej zbrodni zginęło 152-154 mieszkańcy kolonii Czmykos.

Zbrodnia w Głęboczycy – oddziały UPA przy wsparciu ukraińskich chłopów dokonały mordu 290 Polaków. Atak na Polaków został zorganizowany, gdy ci jeszcze spali. Mieszkańcy zostali otoczeni i zamordowani przy użyciu siekier, wideł, szpadli i kijów. Na uciekających czekali rozstawieni z bronią palną członkowie UPA. Część ofiar była torturowana.

Zbrodnia w Grabinie – Na Polaków napadły bojówki UPA wraz z chłopami ukraińskimi. Masakry dokonywano przy pomocy broni białej oraz narzędzi gospodarczych. Do uciekający strzelano. Podczas ataku zginęło 150 Polaków, pomimo obław na uciekinierów uratowało się prawdopodobnie około 70 osób. Napastnicy dokonali także rabunku mienia Polaków.

Zbrodnia w Ostrówkach – zbrodnia dokonana na Polakach została zorganizowana i przeprowadzona przez kureń Ukraińskiej Powstańczej Armii, dowodzony przez Iwana Kłymczaka „Łysego”, którego wspierała okoliczna ludność ukraińska. Podczas masowego ataku w Ostrówkach zostało zamordowanych co najmniej 474 Polaków, w tym 145 mężczyzn, 125 kobiet i 204 dzieci. W tym ok. 300 osób zamordowano na tzw. Trupim Polu.

Zbrodnia w Jasienówce – podczas ataku dokonanego przez bojówkę Ukraińskiej Powstańczej Armii zostało zamordowanych ok. 140 mieszkańców kolonii Jasienówka.

Zbrodnia w Sokołówce – 200 polskich mieszkańców kolonii Sokołówka zostało zamordowanych przez UPA wspomagane przez ukraińską ludność.

Zbrodnia w Soroczynie – wyniku dokonanej przez UPA napaści zostało zamordowanych co najmniej 140 polskich mieszkańców. Dobytek Polaków został zgrabiony przez Ukraińców.

Zbrodnia w Stanisławowie – Ponad 200 polskich mieszkańców zostało zamordowanych przez oddział UPA, który został wsparty przez ukraińskich chłopów.

Zbrodnia w Świętocinie – tego dnia (29.08.43r) zostało zamordowanych około 80 Polaków. Rano do Świętocin opanowali miejscowi Ukraińcy przebrani w mundury polskie i niemieckie. Polscy mieszkańcy wsi zostali wyłapani i zamordowaniu na miejscu bądź prowadzono ich do lasu i tam mordowano. Ofiary wrzucano do kilku przygotowanych dołów. Podczas masakry bezbronnych ludzi mordowano za pomocą broni palnej bądź przy użyciu różnych narzędzi.

Zbrodnia w Teresinie – Napastnicy z UPA wraz ukraińskimi chłopami włamywali się do polskich domów, domownicy zostali zamordowani przy użyciu siekier, bagnetów i innych narzędzi. Dokonano także grabieży mienia ofiar. W wyniku masakry zginęło ok. 300 Polaków.

Zbrodnia we Władysławówce – podczas zorganizowanej akcji masowego mordu Polaków, w tej miejscowości zostało zamordowanych około 160 polskich mieszkańców. Według zebranych zeznań Władysławówkę opanowało około 50 partyzantów UPA, którym towarzyszyło ok. 150 osób prawdopodobnie ukraińskich mieszkańców pobliskich wsi. Upowcy sterroryzowali Polaków, kilku zabili. Następnie na ich znak mordu dokonywali ukraińscy chłopi, którzy zabijali polskich mieszkańców przy użyciu dostępnych narzędzi gospodarczych.

Zbrodnia w Woli Ostrowieckiej – zbrodnia dokonana przez kureń Ukraińskiej Powstańczej Armii dowodzony przez Iwana Kłymczaka „Łysego”. W wyniku morderczej akcji zostało zamordowanych 628 Polaków i 7 Żydów, w tym 220 dzieci do lat 14. W rzezi uczestniczyła również ludność ukraińska z pobliskich wsi. Podczas napaści wieś zbyła plądrowana przez ludnością ukraińską, wszystkich znalezionych Polaków mordowano, po dokonaniu zbrodni grupy Ukraińców chodziły po wsi nawołując (w języku polskim) ukrywających się do ujawnienia się. Osoby, które wyszły z ukrycia były zabijane.

30 SIERPNIA

1980 – PODPISANO POROZUMIENIE SZCZECIŃSKIE

30.08.1980 r. w świetlicy Stoczni Szczecińskiej zostało podpisane porozumienie między władzami komunistycznymi a przedstawicielami strajkujących załóg regionu, kończące strajki na Pomorzu Zachodnim.
Ze strony władzy komunistycznej podpisy na dokumencie złożyli: wicepremier Kazimierz Barcikowski oraz zastępca członka Biura Politycznego, sekretarz KC PZPR Andrzej Żabiński i I sekretarz KW PZPR w Szczecinie Janusz Brych. Ze strony strajkujących dokument był parafowany przez przewodniczącego MKS Mariana Jurczyka oraz dwóch wiceprzewodniczących: Kazimierza Fischbeina i Mariana Juszczuka.
Dokument „Porozumień Szczecińskich” zawierał 29 postulatów m.in., że komitety strajkowe przekształcą się w Komisje Robotnicze, które przeprowadzą wybory do władz niezależnych organizacji pracowniczych. Zapisy dokumentu obejmowały ustalenia dotyczące ochrony podstawowych praw ludzi pracy i obywateli, zakazie represji wobec działaczy związkowych i politycznych, a także o dostępie Kościoła do mediów.
Wiele z zawartych w porozumieniu punktów odnosiło się do kwestii społecznych oraz bytowych tj. poprawy zaopatrzenia w produkty spożywcze, wzrostu rent i emerytur, świadczeń socjalnych, a także podwyżki płac. Władze komunistyczne zobowiązały się do opracowania specjalnego programu mieszkaniowego. Dokument zawierał również punkt stanowiący o uczczeniu ofiar Grudnia ’70.

31 SIERPNIA

1939 – PROWOKACJA GLIWICKA

31.08.1939r. siedmioosobowy oddział Niemców podający się za Polaków wdarł się do budynku niemieckiej radiostacji w Gliwicach. Na miejscu prowokacji pozostawiono zwłoki przebranych w polskie mundury więźniów. Po zajęciu budynku niemieccy napastnicy nadali po polsku komunikat informujący o zajęciu obiektu. Napastnikom udało się odczytać po polsku tylko 9 słów z przygotowanej wcześniej informacji: „Uwaga, tu Gliwice. Radiostacja znajduje się w rękach polskich…”
Niemiecki komunikat stał się narzędziem wojennej propagandy. Niespełna w dwie godziny po emisji, berlińskie radio zaczęło nadawać komunikat, którego przekaz przypisywał winę na za napaść na niemiecką radiostację Polakom. W przekazie była zawarta informacja o tym, że Polscy napastnicy są wspierani przez wojsko z ciężką artylerią i będą mordować kobiety i dzieci.
Napaść na radiostację w Gliwicach była częścią większego planu prowokacyjnego skierowanego przeciwko Polsce, osobną kwestię stanowiły graniczne ataki prowokowane przez niemieckie paramilitarne bojówki. Tego typu działania prowokacyjne Niemców stały się pretekstem do wypowiedzenia wojny Polsce.

1980 – 21 POSTULATÓW

31.08.1980r. w sali BHP Stoczni Gdańskiej zostało podpisane porozumienie pomiędzy Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym reprezentującym ponad 700 zakładów, a komunistycznym rządem PRL. Podpisane porozumienie zawierało 21 postulatów, w tym najważniejszy jakim było utworzenie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego.
Warto wspomnieć, że kwestią sporną, która dyskutowana była podczas spotkania, było zwolnienie więźniów politycznych. Ostatecznie wicepremier Mieczysław Jagielski wyraził zgodę na pisemne gwarancje zwolnienia więźniów.

LISTA 21 POSTULATÓW
1. Akceptacja niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych wynikających z ratyfikowanych przez PRL Konwencji nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy, dotyczących wolności związków zawodowych.
2. Zagwarantowanie prawa do strajku oraz bezpieczeństwa strajkującym i osobom wspomagającym.
3. Przestrzegać zagwarantowanej w Konstytucji PRL wolności słowa, druku, publikacji, a tym samym nie represjonować niezależnych wydawnictw oraz udostępnić środki masowego przekazu dla przedstawicieli wszystkich wyznań.
4. Przywrócić do poprzednich praw:
ludzi zwolnionych z pracy po strajkach w 1970 i 1976 r. studentów wydalonych z uczelni za przekonania,
zwolnić wszystkich więźniów politycznych (w tym Edmunda Zadrożyńskiego, Jana Kozłowskiego, Marka Kozłowskiego),
znieść represje za przekonania.
5. Podać w środkach masowego przekazu informację o utworzeniu Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego oraz publikować jego żądania.
6. Podać realne działania mające na celu wyprowadzenie kraju z sytuacji kryzysowej poprzez:
podanie do publicznej wiadomości pełnej informacji o sytuacji społeczno-gospodarczej,
umożliwienie wszystkim środowiskom i warstwom społecznym uczestniczenie w dyskusji nad programem reform.
7. Wypłacić wszystkim pracownikom biorącym udział w strajku wynagrodzenie za okres strajku, jak za urlop wypoczynkowy, z funduszu CRZZ.
8. Podnieść zasadnicze uposażenie każdego pracownika o 2000 zł na miesiąc jako rekompensatę dotychczasowego wzrostu cen.
9. Zagwarantować automatyczny wzrost płac równolegle do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza.
10. Realizować pełne zaopatrzenie rynku wewnętrznego w artykuły żywnościowe, a eksportować tylko nadwyżki.
11. Znieść ceny komercyjne oraz sprzedaż za dewizy w tzw. eksporcie wewnętrznym.
12. Wprowadzić zasady doboru kadry kierowniczej na zasadach kwalifikacji, a nie przynależności partyjnej oraz znieść przywileje MO, SB i aparatu partyjnego poprzez: zrównanie zasiłków rodzinnych zlikwidowanie specjalnych sprzedaży, itp.
13. Wprowadzić na mięso i jego przetwory kartki – bony żywnościowe (do czasu opanowania sytuacji na rynku).
14. Obniżyć wiek emerytalny dla kobiet do 55 lat, a dla mężczyzn do lat 60 lub przepracowanie w PRL 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn bez względu na wiek.
15. Zrównać renty i emerytury starego portfela do poziomu aktualnie wypłacanych.
16. Poprawić warunki pracy służby zdrowia, co zapewni pełną opiekę medyczną osobom pracującym.
17. Zapewnić odpowiednią ilość miejsc w żłobkach i przedszkolach dla dzieci kobiet pracujących.
18. Wprowadzić urlop macierzyński płatny przez okres trzech lat na wychowanie dziecka.
19. Skrócić czas oczekiwania na mieszkania.
20. Podnieść diety z 40 zł na 100 złotych i dodatek za rozłąkę.
21. Wprowadzić wszystkie soboty wolne od pracy. Pracownikom w ruchu ciągłym i systemie 4-brygadowym brak wolnych sobót zrekompensować zwiększonym wymiarem urlopu wypoczynkowego lub innymi płatnymi dniami wolnymi od pracy.